Nynke (16) in gesprek met een studiecoach: "Studiekeuze is als het aanbod chips in een supermarkt: er is te veel"

Deel 1: Jelle studeert Pabo op de CHE: “Van de negen jongens was ik na het eerste jaar als enige over’’
Deel 2: Lisa werd depressief door haar studiekeuze: "Mijn moeder zei dat ik moest gaan bidden"

Het is een koude, regenachtige winteravond, maar studiecoach Xandra Koops heeft daar al wat voor geregeld. In haar kantoor is het warm; de houtkachel is volop aan het branden. ‘’Dit is waar de ouders vaak zitten te wachten’’, zegt ze terwijl ze nog een blok hout op het vuur gooit. Haar kantoor, een schuur achter haar eigen huis, is van alles voorzien. Het lijkt op een miniversie van een klaslokaal, met een aanrecht en een grote tafel in het midden.

Op dit moment stopt meer dan 30 procent van de hbo en universitaire studenten vroegtijdig met een opleiding en het grootste deel van dat percentage stopt in het eerste jaar. De drie grootste redenen zijn, volgens studiecoach Xandra: niet genoeg voorbereiding, een verkeerd beroepsbeeld, maar ook een verkeerd beeld van de opleiding.

Dat laatste is iets wat je bijvoorbeeld terugziet in het verhaal van Jelle. In een wereld waar je weg kan swipen wat je niet aanstaat, is het volgen van een vast vakkenpakket niet altijd makkelijk. Een moeilijk vak, lastige docent of vervelende sfeer in de klas kan al genoeg zijn om te stoppen. Dit, in combinatie met de voorbereiding en het verkeerde beroepsbeeld, maakt het volhouden van een opleiding steeds moeilijker. Om dat te voorkomen heeft Xandra in 2017 haar praktijk opgericht, nadat ze jarenlang docent is geweest op het mbo.

Studiekeuzestress

Tegenover Xandra zit Nynke (16), die in haar examenjaar van de havo zit en nog geen idee heeft welke opleiding ze moet kiezen. Met een kop thee in haar hand begint Xandra de kennis, die ze tijdens haar werk als docent en als studiecoach heeft opgedaan, te delen met Nynke. ‘’Ik kan heel goed begrijpen waarom het maken van een studiekeuze zo lastig is. Ik denk dat leerlingen en studenten tegenwoordig veel te veel druk op zichzelf leggen, omdat ze zien hoe de generaties boven hun tot aan hun pensioen altijd hetzelfde hebben gedaan. Maar dat is echt van vroeger. Ik ben 49 en zelfs bij mijn generatie zie je dat steeds minder. En je hoeft ook helemaal niet meer voor de rest van je leven te kiezen. Ik zeg altijd tegen de jongeren die bij mij binnen komen lopen dat het al goed genoeg is om iets te kiezen voor de komende tien jaar. Dat brengt meteen zoveel rust.’’

Deze rust betekent niet dat je achterover kunt leunen. Je moet nog wel zelf aan de slag, want het grote aanbod van opleidingen maakt het niet heel veel makkelijker. ‘’Ik vergelijk studiekeuze altijd met het aanbod chips in een supermarkt. Grote supermarkten hebben soms voor twintig meter aan chips in de winkel liggen waar je dan maar even uit moet kiezen. Na lang twijfelen kies je dan toch maar die ene soort en als je thuiskomt, had je toch liever die andere gekozen. Zo lijkt dat ook vaak te gaan met studiekeuze, want er is gewoon te veel. Als je dan ook totaal niet weet wat je moet kiezen, dan wordt dat steeds lastiger.’’

Iemand de juiste keuze zien maken na heel veel stress en onwetendheid is zo mooi

Hier is Nynke het mee eens. ‘’Ik vind ook gewoon zoveel leuk, maar net niet leuk genoeg om daar vier jaar lang voor te studeren.’’ Daarom pakt Xandra de studiekeuzegids en drie potloden. ‘’Met het rode potlood streep je alles weg wat je niet leuk vindt, met het oranje potlood markeer je de twijfelgevallen en met het groene potlood geef je aan wat je echt leuk lijkt. Dat maakt het een stuk overzichtelijker voor je.’’ Dit is een van de oefeningen die Xandra gebruikt tijdens het studiekeuzetraject, die vaak uit vijf tot tien bijeenkomsten bestaat. Nynke weet heel goed wat ze niet leuk vindt, maar wat ze wel leuk vindt blijft voor haar een groot vraagteken. Uit het korte gesprek en na het wegstrepen van een aantal opleidingen, komt naar voren dat media wel een interessante hoek is. Dat is volgens Nynke geen grote verassing; ‘’Ik help twee keer per maand mee met de livestream voor onze kerk. De ene keer mag ik filmen en de andere keer doe ik de regie. Dat houdt in dat ik bepaal welke beelden worden uitgezonden.’’

Media dus, maar wat dan? Binnen de media telt het hbo maar liefst 99 opleidingen. Als je het mbo en de universiteit er ook bij haalt, zijn het er 262. Dat is wel iets meer dan twintig meter chips in een supermarkt.

Decaan of studiecoach?

Naast studiecoaches als Xandra zijn er natuurlijk ook decanen aanwezig die je wegwijs kunnen maken door het lange gangpad van studiekeuzes. Een op een begeleiding voor alle leerlingen is alleen onmogelijk en daarom moet je zelf initiatief nemen om een afspraak te maken met je decaan. ‘’Dat kan natuurlijk een probleem zijn als je het heel spannend vindt om hulp te zoeken’’, zegt Nynke, ‘’maar ik snap ook heel goed dat het veel te veel tijd kost om met iedereen een gesprek te plannen. Ik hoop gewoon dat de mensen die het nodig hebben ook daadwerkelijk om hulp vragen, omdat je anders misschien belangrijke informatie en tips misloopt, waardoor je de verkeerde keuze maakt.’’ In dat geval kan Xandra de studenten opvangen, maar dat doet ze natuurlijk liever niet. ‘’Mijn doel is dat leerlingen meteen de juiste keuze maken en dat het niet meer nodig is om vroegtijdig te stoppen. Iemand de juiste keuze zien maken na heel veel stress en onwetendheid is zo mooi. Ik doe het dan ook voor de appjes achteraf. Ik kreeg laatst een berichtje van iemand die net aan haar opleiding was begonnen en het supergaaf vond. Dat is zo fijn om te horen en daar doe ik het voor.’’

Een van die appjes kwam een paar weken na dit gesprek dan ook van Nynke. ‘’Ik denk dat ik mijn opleiding heb gevonden, maar ik moet mij er nog iets meer in verdiepen. Communication en Multimediadesign! Ik heb daar alleen wel wiskunde voor nodig, dus ik ga denk ik eerst mbo mediavormgeving doen, zodat ik toegang krijg tot de andere opleiding zonder dat ik wiskunde hoef te doen, want dat kan ik écht niet.’’

Deel 4: Emma is het enige meisje in haar studiejaar: "Ik moet harder vechten voor mijn plekje"