Sarah: 'Dit is waarom jouw treinvertraging wel of geen teken van God kan zijn'

Het Boek met meerdere uitkomsten

Vaak spreken christenen over God als een God die alles tot in detail heeft uitgestippeld en een plan heeft met je leven (God heeft een plan met je leven🎵). Zo staat in Jesaja 55: “Hij heeft ALLES in Zijn hand’. Dat is de God die ik heb leren kennen. Maar de Bijbel spreekt OOK meerdere keren over toeval: zo wordt er in Lukas 10 gepraat over een priester die toevallig langskwam. En ‘Zij allen zijn afhankelijk van tijd en toeval’, vertelt Prediker 9. Met de Bijbel kan je meerdere kanten uit, maar hoe zit dit nu verder dan?!

Je trein missen🚆

We pakken even een concreet voorbeeld. Stel je voor, je rent hijgend over het perron na het haasten voor die ene trein (met het risico om op NS Sprinters) te komen). Je hebt snel je fiets ergens neergegooid, MAAR DAN rijdt de trein voor je neus weg. Daar gaat je feestje… Een uur later zit je chagrijnig thuis en zie je via NU.nl dat precies die trein waar je eigenlijk in had willen zitten is gestrand met een seinstoring. WOW. Is dit toeval of ben je door God beschermd? Hoe moet ik dit zien?!

Je moet niet meteen roepen: 'dat is God!'. Dat weet je namelijk niet.

Dus: bestaat toeval nou of niet? Dit voorbeeld over het missen van de trein leg ik voor aan theoloog Reinier Sonneveld. Reinier, zeg het eens: “Als een trein vertraging heeft of als je deze hebt gemist, ga je niet meteen roepen: ‘dat is God!’ Dat weet je namelijk helemaal niet. Je weet niet hoe de dingen zitten. En al zou het God zijn, dan weet je nog niet of je dan wel met die trein zou moeten gaan of juist niet.” 

Oke, helder. Maar dat is nog geen duidelijk antwoord op mijn vraag of toeval wel of niet bestaat. Dus praten we nog even verder, en dat wordt interessant.

‘Ik krijg de kriebels van deze vraag’

Reinier: “Ik merk dat ik een beetje de kriebels krijg van deze vraag, want mijn gevoel zegt dat jij de hele tijd naar zekerheid toe wilt.”

Ik: “Um ja, dat wil je jongeren toch geven? Zekerheid?”

Als mensen claimen dat ze zeker weten dat iets van God komt, is dat onterecht en bluffen ze.

Reinier: “Nee, je moet jongeren meegeven dat die zekerheid er niet is en ook niet gaat komen. Op het moment dat mensen claimen dat ze zeker weten dat iets van God komt, is dat onterecht en bluffen ze. Dan beweren ze meer over God dan wij kunnen weten. Wat ik erover kan zeggen, is dat het prima is om het gevoel te hebben dat God bepaalde aanwijzingen geeft. Een soort cadeautjes uit de hemel. Daar mag je open voor staan. Tegelijkertijd kan ik er als theoloog op geen enkele manier een regel van maken of zeggen ‘zo werkt het’.”

Dit raakt mij

Mijn gesprek met Reinier ging nog wel even zo door, want op de een of andere manier raakt dit mij. Want als alles zo onzeker is als hij zegt, wat moet ik dan denken van de momenten waarin ik God voel? Juist ook in de ‘toevallige’ alledaagse dingen? Wanneer bedenk ik het mij en wanneer is het écht zo?

Het is extreem alles aan Gods wil en de duivels wil toe te schrijven.

Dan de uiteindelijke conclusie van Reinier op de vraag of toeval bestaat: “Het lijkt me vrij helder dat toeval bestaat. Anders moet je álles aan God of de duivel toeschrijven en zou alles dus ook een bedoeling moeten hebben. Daarmee zou de schepping geen enkele zelfstandigheid meer hebben. Dan maak je van deze wereld een soort tentoonstelling van Gods wil en de duivels wil. Dat lijkt me heel extreem.”

Er vallen ons dingen op die we ook willen zien

Sylvia Wenmackers is een bekende wetenschapsfilosoof aan een Universiteit in België én kon mij ‘toevallig’ (😃)  tussen twee afspraken door te woord staan. Ze vertelt dat ons brein op zo’n manier werkt dat we onszelf van alles kunnen voorliegen in het geloven dat iets betekenis heeft (um, confronterend?!).

Ons brein is overgevoelig voor dingen die er eigenlijk niet zijn.

Sylvia: “Toeval is iets wat gebeurt en je niet van tevoren kan voorspellen. Juist door die onvoorspelbaarheid is iets van betekenis en kan het waardevol voor je zijn. We hebben een brein dat goed is afgesteld om patronen te zien in onze natuurlijke omgeving. Net zoals we vaak gezichten in dingen zien. Dit maakt ons brein overgevoelig voor dingen die er eigenlijk niet zijn waardoor het toch opgepikt wordt. Vaak willen we vanuit onze emoties dat iets betekenis heeft. Maar veel gebeurtenissen die ook samenvallen, merken we simpelweg niet op. Dit kan leidden tot een tunnelvisie.”

Ik, die het woord ‘tunnelvisie’ alleen van Wie Is De Mol afleveringen ken, vind dit antwoord heel abstract en wetenschappelijk. Ik moet dus nog even bij één persoon langs om mijn zoektocht goed af te kunnen sluiten.

‘Het kan ook allebei’

Daar is ie dan, de man die mijn laatste hoop is op duidelijkheid: Jeroen de Ridder, een wetenschapsfilosoof aan de Vrije Universiteit in Amsterdam die ook christelijk is. Hij gebruikt dit voorbeeld om antwoord te geven op de vraag of toeval bestaat:

Jeroen: “Er gebeuren heel veel dingen en ik geloof niet dat God met alles wat gebeurt een precieze bedoeling heeft. Als God iets laat gebeuren, betekent dit niet dat Hij er ook iets mee wil. Denk hieraan: als ouders laat je je kinderen hun eigen gang gaan. Het is niet zo dat je ouders met alles een bedoeling hebben. Zo zou je het ook met God kunnen zien.”

Er staat geen handtekening van God achter met ‘dit komt van boven, groetjes!'

Dus toeval bestaat? Jeroen: “We verbeelden ons allemaal dingen. HET ZOU KUNNEN. Het zou kunnen dat iets gewoon toeval is en dat iemand op basis van toevallige gebeurtenissen tóch radicaal verandert. Er staat geen handtekening van God achter met ‘dit komt van boven, groetjes!' ”

Hoe ziet hij dat vanuit zijn vakgebied? Jeroen: “Een absolute zekerheid heb je in de wetenschap weinig. Je kan heel veel data hebben, maar er alsnog naast zitten. Die fundamentele onzekerheid hoort eigenlijk bij alles in het leven, dat hoort bij mens zijn. Maar als er iets gebeurt wat je niet had verwacht en het is voor jou van betekenis, dan lijkt mij daar niks mis mee om dat toeval te noemen.”

“Als we teruggaan naar het voorbeeld van een trein: er zijn zoveel mensen in een vertraagde trein met allerlei voordelen en nadelen. Er zit geen plan achter voor ál die mensen. Eén en dezelfde gebeurtenis kan voor mensen veel verschillende dingen betekenen. Moet je dan zeggen dat het voor de één wel leiding was en voor de ander niet?” 

Dus…

Bestaat toeval? Eén ding is heel duidelijk: een eenduidig, zeker antwoord is er niet. Want toeval bestaat, maar God werkt ook! Was het fijner geweest als ik die duidelijkheid in dit artikel wél had kunnen geven? JA! Helaas kunnen wij als mensen niet goed accepteren dat er vraagtekens staan bij veel grote kwesties. En geloof me, dit frustreert mij misschien nog wel het meeste. I MEAN; kregen we maar die briefjes uit de hemel!! 💌 Hoe God werkt kunnen wij nooit volledig begrijpen, maar we kunnen wel Zijn aanwezigheid voelen door het dagelijks leven heen. Dus toeval of niet: God wil werken in jouw leven. Ik heb genoeg momenten waarin ik sterk Zijn leiding voel: knipoogjes uit de hemel. En dat soort momenten blijf ik omarmen. Dus God spreekt zeker tot ons, misschien zelfs door onze treinvertraging heen, maar we’ll never know for sure 👀🤷‍♂️

Influencer Rhodé Kok (19) vertelt in een podcast over haar geloof: ‘Ik heb nu meer mensen om me heen die ook geloven’

Lees ook over:

Influencer Rhodé Kok (19) vertelt in een podcast over haar geloof: ‘Ik heb nu meer mensen om me heen die ook geloven’