Alles over paniekaanvallen🤯: waarom heb je ze en wat doe je eraan?
Dit is een artikel uit ons nieuwste magazine over het thema 'prikkels'. Vraag onderaan het artikel een proefexemplaar aan.
Een belangrijke toets, een muziekoptreden met superveel mensen, of een enorm volle agenda: stress, angst, spanning of een overload aan prikkels kan zorgen voor een gevoel van paniek. In sommige gevallen kan de situatie zelfs leiden tot een paniekaanval. Alhoewel deze aanvallen steeds vaker voorkomen onder jongeren, rust er nog een taboe op. Tijd om dat te doorbreken.
Wat is paniek eigenlijk?
Even terug in de tijd. Tijdens de middeleeuwen werd er in de Griekse mythologie gesproken over een halfgod genaamd Pan. Hij jaagde iedereen de stuipen op het lijf. Via het Franse woord panique is dit uiteindelijk als ‘paniek’ in ons woordenboek gekomen. En heb je weleens gehoord van ‘panische schrik’? Ook die term is te linken aan de angstaanjagende halfgod Pan. Het gevoel van paniek is dus iets van alle tijden, maar wel anders dan angst. Het duidelijkste verschil is dat paniek vaak plotseling aanwezig is. En alhoewel je soms een beetje angstig kunt zijn, neemt een gevoel van paniek je hele lichaam over.
Hoe ontstaan paniekaanvallen?
“Stress, angst of spanning vormt vaak de oorzaak van paniek”, legt psychosociaal therapeut Jacqueline Mulckhuijse uit. “Je kunt dan klachten krijgen als buikpijn, misselijkheid of hoofdpijn, maar soms ontstaat er een heftigere paniekreactie. Als dat opeens gebeurt, spreek je van een paniekaanval. Het lastige van zo’n aanval is dat je deze de ene keer duidelijk voelt aankomen, en dat de paniek je de andere keer gewoon overkomt. Tijdens een paniekaanval ervaren mensen vaak dat ze de controle helemaal kwijt zijn en weten ze niet wat ze moeten doen.”
Wat zijn de symptomen van een paniekaanval?
- een gejaagd gevoel
- een snellere hartslag
- geen controle over je adem
- licht in je hoofd of duizeligheid
- trillen en/of zweten
- niet goed kunnen nadenken
Wat kún je doen tijdens een paniekaanval?
“Het klinkt misschien gek, maar laat de paniek over je heen komen”, vertelt Jacqueline. “Als een paniekaanval begint, is het lastig om er iets tegen te doen, want soms wordt de situatie dan juist erger. Het zoeken naar patronen kan helpen om je beter te weren tegen paniekaanvallen: Op welke momenten krijg je last van een paniekaanval? Komt een aanval vaak voor tijdens een belangrijke toets of vlak voordat je op vakantie gaat? Door paniek te linken aan een bepaalde gebeurtenis, is het gemakkelijker om te bepalen wat je ertegen kunt doen. Probeer jouw verhaal ook te delen met een vriend, vriendin of familielid. Krijg je een paniekaanval met hen in de buurt, dan kunnen zij je beter helpen. Heb je vaak last van paniekaanvallen, dan raad ik aan om hulp te zoeken. Samen met een professional kun je onderzoeken hoe jij het best kunt omgaan met paniek.”
Hoe kun je iemand met een paniekaanval helpen?
- Neem wat afstand en kom letterlijk op hetzelfde niveau, bijvoorbeeld zittend of hurkend.
- Vertel wie je bent en dat je diegene graag wilt helpen.
- Blijf rustig, zodat je diegene kunt kalmeren. Vraag bijvoorbeeld om samen een ademhalingsoefening te doen. Let op: voor sommigen kan dit juist averechts werken.
- Omschrijf iets kleins in de buurt, zoals een vogeltje, zodat diegene zich daarop kan richten en weer contact krijgt met de buitenwereld.
- Probeer rustig een gesprek te voeren en vraag tot slot of diegene nog iets nodig heeft.
Wat zegt de Bijbel over paniek?
De Bijbel bevat veel richtlijnen en bemoedigende woorden over het omgaan met paniek. Zo staat er bijvoorbeeld in Filippenzen 4:6 (BGT): “Maak je geen zorgen, maar vraag God alles wat je nodig hebt. Bid tot God, wat er ook gebeurt. En dank hem altijd.” Het interessante is dat er een wisselwerking is tussen God en jou: jij legt jouw paniek bij Hem neer en in ruil geeft Hij zijn vrede. In 1 Petrus 5:7 staat: “Vertrouw op hem als het leven zwaar is, want hij zal voor je zorgen.” (BGT) God is altijd beschikbaar om onze lasten op zich te nemen. Paniek kan ons overvallen, maar de Bijbel laat zien dat God een constante bron van vrede is in deze onrust.
Jij bent niet de enige
Jongeren die paniekaanvallen ervaren, voelen zich vaak onbegrepen en alleen. Gelukkig mag je dan weten: jij bent niet alleen. Zelfs enkele beroemdheden zoals Kendall Jenner, Ariana Grande, Dylan Haegens en Duncan Laurence geven aan dat ze te maken hebben met paniekaanvallen. Hun advies? Wees niet te streng voor jezelf en probeer erover te praten, want je hoeft het niet alleen op te lossen; er zijn genoeg mensen in jouw omgeving die voor je klaarstaan.
Zij weten hoe een paniekaanval voelt👇
Eefje: ‘Het voelde alsof ik doodging’
Eefje heeft sinds haar veertiende last van paniekaanvallen. De eerste keer was in de kerstvakantie, toen ze met het gezin op het strand was. “Ik durfde de duinhelling niet over. Mijn vader snapte dit niet en overtuigde me tóch het strand op te gaan. Eenmaal daar heb ik als een idioot staan gillen en krijsen. Omdat ik zo bang was, voelde het alsof ik doodging. Dit was de eerste keer dat ik besefte dat er iets goed mis was. Als ik nu een paniekaanval heb, probeer ik mezelf af te leiden en aan iets anders te denken. Ook vraag ik of God me wil helpen. Dat is niet altijd even makkelijk, maar ik weet dat Hij me rust kan geven.”
Carlien: ‘Ik verloor alle controle’
Carlien begreep totaal niet wat er met haar gebeurde, toen ze voor het eerst een paniekaanval kreeg. Ze had namelijk nog nooit over paniekaanvallen gehoord. “Voor een moment verloor ik alle controle. Er is bij mij geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Wel komt de paniek vaak als ik een drukke dag heb gehad. Na die eerste aanval was ik erg geschrokken, dus ging ik de volgende dag naar de dokter. Via een omweg kwam ik bij een psycholoog terecht. Die sessies helpen: erover praten doet me goed.”
Dit artikel komt uit ons nieuwste magazine over het thema 'prikkels'. Hieronder kun je een proefexemplaar van dit magazine aanvragen:
Geschreven door
Christiaan
