Annelou is arm: 'Ik weet niet beter'

Eigenlijk ben ik heel rijk. Emotioneel gezien dan, want op mijn bankrekening staat erg weinig. Niet veel mensen weten dat er ook in Nederland armoede is. ‘Dat heb je toch alleen in Afrika?’ vragen ze als ze horen dat ik arm ben. Ik ben de oudste van vier kinderen en mijn moeder heeft ons in haar eentje opgevoed. Na de scheiding met mijn vader – met wie ik geen contact heb – is er veel gebeurd, waardoor mijn moeder tussen wal en schip is gevallen. We hebben geen financiële hulp van hem gekregen en moesten elke cent omkeren. In deze omstandigheden ben ik opgegroeid: ik weet dus niet beter.”

Als klasgenootjes jarig waren, kregen ze de grootste cadeaus

Nooit genoeg

“Op school heb ik er nooit bij gehoord. Ik was het meisje met de te kleine schoenen, het meisje dat geen telefoon had en dat niet mee kon op schoolreisje. Ze pestten me omdat ik anders was. Als klasgenootjes jarig waren, kregen ze de grootste cadeaus. Op mijn eigen verjaardag kreeg ik een boek en een hoelahoep. Wanneer ik dit op school vertelde, reageerden de andere kinderen met: ‘Oh stom, dat kun je gewoon bij de Action kopen hoor!’ Het was nooit genoeg.”

Nieuwe jas

“Ik kan me nog goed herinneren dat ik een nieuwe jas mocht kopen. Écht een nieuwe jas. We kregen hulp van het Nationaal Fonds Kinderhulp en zij hadden mijn moeder geld gegeven. Samen gingen we naar de winkel, wat al een beleving op zich was. Zorgvuldig zochten we naar een mooi exemplaar. Zo trots als een pauw ging ik de volgende dag naar school. Niemand uit mijn klas vond mijn aankoop bijzonder. Toch voelde ik me ontzettend blij. De nieuwe jas gaf me zoveel zelfvertrouwen! Iets wat ik niet echt kende. Ook kreeg ik via dat fonds een fiets en werd er een doos thuisgestuurd waarmee ik kon trakteren op mijn verjaardag. Niemand wist dat wij het niet zelf hadden gekocht, maar dat maakte niets uit. Ik was dolblij dat ik eindelijk óók ballonnen had, iets aan de juf kon geven en op smarties mocht trakteren.”

Geld: daar praat je niet over

“Er rust een groot taboe op armoede in Nederland, mensen worden er ongemakkelijk van. Sowieso wordt er weinig echt open over geld gepraat. Je vraagt niet zomaar aan elkaar: ‘Hoe gaat het eigenlijk met je bankrekening?’ Mensen gaan ervan uit dat iedereen in Nederland prima kan rondkomen. Dat is dus niet zo helaas. Vroeger vond ik het heel spannend om eerlijk over mijn armoede te spreken. Nu ervaar ik daar minder schaamte over. Ik heb ontdekt dat het mij helpt om erover te delen. Als ik zou weten dat mijn buurman ook weinig te besteden had, zouden we bijvoorbeeld samen kunnen eten. Niet iedereen kan terugvallen op een spaarrekening of een rijke familie; dat mag best wat bekender worden."

Ik word zo moe van al die perfecte plaatjes op social media

“Eigenlijk zou je in Nederland geen armoede hoeven ervaren. De maatschappij is namelijk zo gericht op meer, beter en groter. Als ik in de supermarkt loop, kan ik de armoede ineens weer heel sterk voelen. Of kijk bijvoorbeeld naar kin-deren op school: iedereen wil de mooiste en beste fiets, telefoon of vakantiebestemming hebben! Ik heb van mijn moeder juist geleerd om kleine dingen heel groot te maken. Toen ik 8 was, maakte ze ons een ochtend erg vroeg wakker. ‘We gaan op vakantie!’ fluisterde ze. We vertrokken naar Schiphol en daar aangekomen hebben we de hele dag naar opstijgende en dalende vliegtuigen gekeken. We zijn zelf niet aan boord van een van die vliegtuigen gegaan, maar het voelde alsof ik een wereldreis had gemaakt! Toch werd dat gevoel op school weer de grond in gestampt, toen andere kinderen – en zelfs de juf – zeiden dat dat helemaal geen echte vakantie was. Door dat soort opmerkingen voelde ik me heel alleen en niet goed genoeg.”

Dankbaarheid

“Nu ik wat ouder ben, kijk ik anders naar armoede. Ik moet nog steeds elke maand alle eindjes aan elkaar knopen, maar ik ervaar het niet meer zoals vroeger. Het grote verschil: dankbaarheid. Ik heb superlieve mensen om mij heen en ge-niet van mijn baan. Ik moet keihard werken om mijn huur te kunnen betalen, maar ik ben tegelijkertijd heel blij dat ik een eigen huisje heb. Maar mijn grootste angst is dan ook dat ik mijn baan verlies. Dan heb ik namelijk niets meer. Ik kan – en wil – niet terugvallen op mijn moeder, dus doe ik mijn stinken-de best om mijn baas tevreden te houden!”

Op eigen benen staan

“Ik wil mijn moeder niet kwalijk nemen dat ik in armoede ben opgegroeid. Zij kan er ook niets aan doen namelijk. Gelukkig is ze er emotioneel gezien altijd voor mij! Ik ben heel trots op haar. Maar helaas verandert dat niets aan onze financiële situatie. Nu ik ouder dan 21 ben, kan ik ook niet meer terugvallen op Nationaal Fonds Kinderhulp. Dat vond ik best spannend: ineens moest ik alles zelf kunnen. Gelukkig kreeg ik vlak voor mijn 21e verjaardag een cheque, waarmee ik spullen voor mijn huisje mocht kopen. Ik vond het heerlijk om met een winkelkarretje door de winkel te scheuren! En om de mogelijkheid te hebben om die wc-borstel van twee euro te kiezen, in plaats van die van vijftig cent. Het gaf me een gevoel van vrijheid.”

Eerlijkheid duurt het langst

“Mijn grootste uitdaging is om hulp te vragen. Om eerlijk te zijn als ik iets niet kan voorschieten. Om geen schulden te ma-ken. Soms moet ik daarvoor over mijn schaamte heen stap-pen, maar ik weet hoe belangrijk dat is. Ik wil graag op eigen benen kunnen staan. Daarnaast wil ik me niet laten leiden door wat de maatschappij vindt. Als ik tijdens het kerstdiner pasta wil eten omdat ik dat lekker vind, moet dat kunnen, toch? Kaarsjes aan en klaar. Ik word zo moe van al die perfecte plaatjes op social media. Ik hoop dat steeds meer mensen zien dat het niet vanzelfsprekend is om alles te kunnen kopen wat je nodig hebt. Weet je eigenlijk wel hoe duur menstruatieproducten zijn, of een beugel? Laten we eerlijker over geld praten, juist als het er niet is.”

Echte rijkdom

“Wat ík zou doen met een miljoen? Ik zou eerst mijn moeder flink in het zonnetje zetten. Ik kan er echt verdrietig van worden hoe hard de wereld soms is, maar zij staat altijd voor mij klaar. Misschien zou ik haar en mijn broertje en zusjes een weekend mee uit nemen. Ik denk dat ik het best lastig zou vinden om mijzelf op iets te trakteren. Het mooiste vind ik namelijk om samen met anderen ervaringen te delen. Je bent pas écht rijk als je je leven met anderen kunt delen.”

Fotografie: Jorik Algra

Dit artikel komt uit het BEAM Magazine wat vier keer per jaar bij BEAM-leden op de mat valt. Ben je benieuwd naar meer? Vraag een gratis proefexemplaar aan!