Zij doet het: Kerst in een overvol vluchtelingenkamp

Het duurt even voordat ik Volunteer Manager Claudia te pakken krijg. De eerste keer vergeten we dat er een uur tijdverschil is. De tweede keer wordt ze onverwacht opgeroepen en diezelfde avond wordt een van de gezinnen waar ze zich om bekommert, na zeven jaar herenigd met de vader. “Daar moest ik een taartje brengen.” De volgende ochtend is het raak. Ik zit nog met mijn ‘goedemorgenhoofd’ inclusief bril achter mijn laptop met een cappuccino als Claudia – lang blond haar, vrolijke aanstekelijke lach – aan de andere kant van de lijn verschijnt met haar ontbijtje in haar kamer in het ‘vrijwilligershuis’ dat ze deelt met vijftien anderen. “Inmiddels ben ik heel goed bevriend geraakt met de andere vrijwilligers. We kwamen hier allemaal alleen naartoe, met hetzelfde doel: vluchtelingen helpen.” Die vluchtelingen zijn voor het merendeel dezelfde mensen als toen Claudia in mei op het eiland aankwam. “De grenzen waren net dichtgegaan. De meeste vluchtelingen zitten er dus nog steeds. Legaal zijn er weinig mensen doorgestroomd. Doordat ik al maanden met ze optrek en veel sociale programma’s met kinderen en vrouwen doe, heb ik het gevoel dat zij nu mijn familie zijn. Je bent op elkaar aangewezen. Daarnaast hebben we heftige dingen meegemaakt zoals een grote brand waarbij zeventig zwaargewonden vielen. Ik heb wat opengeritste benen gezien.” 

Ik ga pas weg als het goed voelt om deze mensen achter te laten. 

Er is meer dan Friesland

Dat Claudia een heel leven op Lesbos heeft kunnen opbouwen, had ze van tevoren niet durven hopen. “Ik kom uit Friesland en vond het altijd al een heel moeilijke stap om te kijken naar een opleiding in Amsterdam. Mijn leven was in Friesland, daar woonden mijn vrienden en familie. Door mijn verantwoordelijkheid te nemen, heb ik geleerd dat ik ergens anders een bestaan op kan bouwen. Het is goed te realiseren dat er meer is dan Friesland. Ik voel me hier thuis.” Ze valt stil. Haar leven verliep tot haar twintigste ‘leuk en aardig’, op Lesbos zag ze dat er een andere kant is. “Het leven heeft soms zwarte kanten, daar leer ik hier mee om te gaan.” Toch ziet ze genoeg mooie dingen. “Afgelopen weekend zag ik een Afghaanse man samen met een Afrikaanse man een sigaretje opsteken, terwijl een Syrisch kindje voor hen aan het spelen was. En als ik zie dat een 14-jarig Afghaans meisje dat hier een paar maanden geleden binnenkwam, nu vloeiend Engels spreekt terwijl ze geen woord sprak toen ze hier binnenkwam, word ik daar heel blij van.” Verder valt het haar op dat in dit grote kamp moslims en christenen zonder problemen naast elkaar leven. Claudia krijgt geregeld de vraag van de vluchtelingen of ze christen of moslim is. “Ik weet nog niet zo goed wat ik geloof. Mijn familie is wel christelijk, ikzelf ben er nog niet over uit.” Een dag beschrijven valt haar moeilijk. “Ik doe zo veel verschillende dingen. Allereerst ben ik als Volunteer Manager verantwoordelijk voor alles wat met de vrijwilligers te maken heeft. Ik geef de nieuwe vrijwilligers een introductie als ze hier aankomen, maak ze wegwijs, draai mee met de nachtploeg en doe veel programma’s met kinderen en vrouwen. Gisteren ben ik bijvoorbeeld ’s ochtends naar de stad gereden om gereedschap te kopen waarmee we daarna hekken hebben gerepareerd, vervolgens heb ik bij de dokterspost geholpen en ben ik bij een gezin op bezoek geweest.”

Goede spaarpot

De eerste maanden betaalde Claudia 10 euro per nacht voor onderdak, voor eten 8 euro. “Gelukkig had ik een goede spaarpot en is er een kerk die mij sponsort. Inmiddels werk ik tegen kost en inwoning.” Daarnaast kan ze rekenen op steun van haar trotse familie die thuis winterkleren inzamelt. De winternachten zijn koud. Vorig jaar trokken er enorme sneeuwbuien over het eiland. Er zijn genoeg dekens, maar de temperatuur in een tent is rond het vriespunt. De kou trekt vanuit de grond omhoog. “Als ik na een nachtdienst naar huis rijd, bevries ik bijna, maar ik rijd dan naar een warme kamer met een echt bed. Zij slapen in de tenten.” “Jongeren in Nederland hoeven niet allemaal hierheen om te helpen, maar ik had wel gewild dat ik – toen ik 16 was – als vrijwilliger in een azc had geholpen in de buurt. Nieuws ken je niet alleen maar van de krant of tv, het nieuws krijgt dan een gezicht. Je leert de verhalen kennen. Organiseer met je klas een dag voor vluchtelingen, ga voor ze koken, speel  spelletjes of schilder met de kinderen, of geef Engelse les. Hoe verder na eind december – waarschijnlijk komt ze terug voor oud en nieuw – weet ze nog niet. “Ik ga pas weg als het goed voelt om deze mensen achter te laten. We kunnen nog zo veel bereiken. Aan de andere kant is het niet verstandig om hier langer dan een jaar te zitten. Als je dit veel langer doet, breekt het je op.” En een diploma? “Ik weet dat ik ooit een papiertje moet gaan halen. Ik heb een toffe studie in Palestina gezien: Peace and Conflict. Ik zie het wel, go with the flow. In ieder geval is er een grote kans dat ik nog heel wat vaker kerstdagen van huis weg zal zijn.” 

_{Stichting Bootvluchteling op Lesbos
Vanwege de verandering in de politieke situatie in Griekenland is de focus van de hulp veranderd van acute opvang naar meer structurele en langdurige hulp in de overvolle opvangkampen. Momenteel zitten er ongeveer 4.000 vluchtelingen op Lesbos en zijn er tot nu toe zo’n 1.500 vrijwilligers op het eiland actief (geweest).}