SPIJT? Zo reken je er voor eens en altijd mee af!
Spijt is een vervelende, energie slopende emotie. Spijt houdt je nachtenlang uit je slaap. Spijt knaagt. Het gevoel dat je jouw keuze niet meer kunt terugdraaien … afschuwelijk! Hoe reken je voor eens en altijd af met ‘had ik maar’, ‘wat als’ en ‘ik wilde dat’? Anneke zoekt het voor je uit!
Het eerste jaar van mijn communicatieopleiding zat er bijna op. Het was volop lente en ik kon niet wachten om de school twee maanden lang vaarwel te zeggen. Nog één tentamen moest ik voor mijn propedeuse binnenslepen. Juist die laatste loodjes voelden loodzwaar. De rest van mijn studiepunten had ik zonder al te veel moeite binnengesleept. Een klein beetje spijbelen kon ik me daarom wel veroorloven. Dat had ik verkeerd ingecalculeerd. Ik scoorde twee tienden te weinig op mijn toets. Ik was boos op mezelf. De hele zomer knaagde het aan me. Nachtenlang lag ik wakker. Ik kon maar moeilijk genieten van de zomermaanden waar ik halsreikend naar had uitgekeken. Pas toen ik een jaar later alsnog mijn tentamen haalde, kon ik het loslaten.
Waar gaat spijt over?
Misschien herken je dat gevoel. Ergens in het verleden maakte je een (domme) keuze, die je achteraf heel anders zou hebben aangepakt. Over die verkeerde keuze blijf je piekeren en malen. Totdat dat gepieker al je gedachten overneemt: had ik maar … wat als … ik wilde dat … Kortom: je hebt spijt. Die spijt kan over van alles gaan: een relatie, seks, verkeerde vrienden, studiekeuze, gelduitgaven. Ieder mens maakt een hoop keuzes, wel bijna 775.000 in een mensenleven. Daarvan betreuren we zo’n 143.000 keuzes. Vroeg of laat krijgt daarom iedereen te maken met spijt.
Piekeren heeft geen zin
Ook de keuze om juist iets niet te doen kan je achtervolgen: een baan die je hebt laten schieten, niet gaan voor je droomstudie, of geen tussenjaar nemen om te reizen. Waar je gevoelens van spijt ook over gaan, één ding hebben ze gemeen: de kans om iets te doen of te laten, is voorbij! De keuze is definitief. Juist dat maakt het zo moeilijk. Hoe hard je er ook tegen vecht, jouw brein herinnert je voortdurend aan het feit dat je leven er heel anders uit had kunnen zien.
Wat is spijt eigenlijk?
Psycholoog Ingeborg Prins noemt spijt een mix van emoties: “Spijt is berouw, schaamte en vooral ook zelfverwijt. Spijt gaat altijd over jezelf en niet over de keuzes van een ander. Juist het ‘had ik maar’-gevoel kan heel erg pijn doen.”
Hoe reken je af met spijt?
Het loslaten van spijtgevoelens is een proces. “Ga eerst bij jezelf na of het terecht is dat je spijt hebt”, zegt psycholoog Tina Molenaar. “Aan je spijtgevoelens gaan gedachten vooraf. Soms kun je denken: dit is mijn gevoel, dus het is waar. Toch is dat niet altijd zo. Is het reëel dat je spijt hebt, of ben je pas achteraf tot inzicht gekomen? Als dat zo is, kun je kijken wat je nog kunt repareren. Het belangrijkste is om je gevoelens te delen met anderen.” Dat zegt Ingeborg ook: “Alleen al het durven uitspreken van je spijtgevoelens is een grote eerste stap om je schaamte en zelfverwijt los te kunnen laten.”
Zo kom je in 4 stappen van je spijtgevoelens af:
1. Wat is het probleem?
Ga er eens voor zitten. Desnoods midden in de nacht wanneer je niet kunt slapen. Pak pen en papier en schrijf voor jezelf op welke keuze je hebt gemaakt en waar je nu spijt van hebt. Schrijf ook op hoe je de situatie liever anders had gezien. Bekijk de verschillen. Kun je via een andere weg toch de gewenste situatie bereiken?
2. Accepteren
Als de situatie definitief is, heeft piekeren geen zin. Je kunt de keuze niet meer veranderen. Hoe moeilijk het ook is: accepteer dat dit is waar je mee moet leven. Ingeborg tipt: “Vraag jezelf af hoe je van jouw spijt een kracht kunt maken voor de toekomst, in plaats van vast te houden aan iets wat je niet meer kunt veranderen.”
3. Vraag God om hulp
Hoewel je de situatie hebt geaccepteerd, betekent dat nog niet dat je er vrede mee hebt. De schaamte en schuldgevoelens kunnen je nog steeds achtervolgen. Dat mag je in je gebed bij God parkeren. Vraag hem om rust in je hoofd. Wanneer je anderen nodig hebt om hierover te praten, vraag God om deze mensen op je pad te brengen en vertrouw erop dat God je wil helpen.
4. Leer van je keuzes
Spijt kun je niet altijd voorkomen. Maak je beslissingen niet omdat je bang bent dat je anders later spijt krijgt. Dat is zinloos. Je bent dan bezig met het incalculeren van spijt. Baseer je keuzes op je huidige situatie. Wat is op dit moment de beste beslissing? Leg je dilemma’s aan God voor en maak je keuzes samen met hem. Succes!
Wat zegt de Bijbel over spijt?
In zijn tweede brief aan de Korintiërs schrijft Paulus over spijt. Zijn eerste brief was hard aangekomen en de mensen hadden veel verdriet over hun zonden. In hoofdstuk 7 schrijft Paulus: “U had verdriet op een manier die God wilde (…) Verdriet dat God geeft leidt tot inkeer die men nooit berouwt en tot redding; verdriet dat de wereld geeft leidt alleen maar tot de dood.” (vers 9-10) Verdriet kan dus een zegen worden. Spijt hebben hoeft daarom niet verkeerd te zijn: vooral niet wanneer je er iets van leert. Dan is je verdriet achteraf gezien een reden tot blijdschap!
Lees ook: “Ik heb spijt van mijn vrijwilligerswerk in India”
Tekst: Anneke Groen
