"Veel kerken duwen lhbt’ers de kast in door te zwijgen”

Marnix (32): “Vroeger vond ik homoseksualiteit een lastig onderwerp. Ik was niet de enige, want in mijn omgeving werd er nooit over gesproken. Daardoor rende ik er maar voor weg, net als de rest. Totdat ik door de jaren heen steeds meer lhbt’ers leerde kennen. Door hun persoonlijke verhalen kon ik niet langer mijn kop in het zand steken. Ik begon me af te vragen hoe gezond het is dat we nooit over het onderwerp lhbt praten in de kerk. En dat hetero’s de onbesproken norm zijn. Ik voelde dat er iets niet klopte. Een lesbische vriendin moedigde me aan om vanuit deze vragen een docu te maken. Dat heb ik gedaan. Ik vond het niet makkelijk om te starten. Er wordt al zoveel gemaakt over geloof en lhbt’ers, wie ben ik om hier iets mee te doen? Toch won het vuurtje van nieuwsgierigheid in mij het van de twijfels. En toen ik Frans aan boord kreeg, was het plaatje compleet.”

De kracht van zwijgen

Frans (25): “Mijn vader is dominee. We gingen altijd met het hele gezin twee keer naar de kerk op zondag, dat was heel normaal. Met z’n allen in een Volkswagen Sharan op en neer en na afloop Kleine Huis op de Prairie. Heel typisch christelijk, heel veilig en warm. Maar iedereen was hetero. Ik dacht dat ik de enige was die daarvan afweek. Heel lang heb ik mijn geaardheid ontkend. ’s Nachts in bed lag ik te oefenen op het zinnetje ‘Ik ben homo’. Ik kon er nooit een punt achter zetten, ik voegde er altijd iets aan toe: ‘… of toch niet, of toch hetero’. Er hing heel veel schaamte omheen. Er werd niet expliciet negatief over homoseksualiteit gesproken, het ging er überhaupt niet over. En dat zwijgen is al een supersterke boodschap. Daarmee zeg je: het hoort niet, we hebben het er niet over.”

Negeren is geen naastenliefde

Marnix: “Wij hetero’s denken al snel: moeilijk onderwerp, niet ons probleem. Natuurlijk heb je de Nashville-club die tegen is en aan de andere kant de pro-lhbt-groep, maar daartussen zit een enorm massa die (nog) geen uitgesproken mening heeft. Die mensen willen wij bereiken. Ik snap dat zij een botsing in hun hoofd ervaren. Ze hebben meegekregen dat bijvoorbeeld homoseksualiteit eigenlijk niet kan, maar hun gevoel zegt iets anders. Maar als die dominante groep hetero’s zwijgt, voelen lhbt’ers zich niet gezien of begrepen. Vaak verlaten ze al snel de kerk. Want hoe kun je je thuis voelen in een kerk die jouw identiteit niet erkent en bespreekbaar maakt? Zo duwen we ze – vaak onbewust - keihard de kast in, met alle gevolgen van dien. Dat is geen naastenliefde, toch?”

Hetero, laat van je horen

Frans: “Ik vind het niet prettig om op plekken te komen waar ik dé homo ben. In sommige kerken wordt mijn identiteit gezien als iets waar je een standpunt over kunt hebben. Ik kom liever op plekken waar mijn identiteit niet ter discussie staat, waar ik geen verantwoording hoef af te leggen. Het is lastig om me thuis te voelen in een kerk waar homo’s op minder dan één hand te tellen zijn. Ik denk dat veel hetero’s hetzelfde zouden hebben als het andersom was.”

Marnix: “Terwijl grofweg 1 op de 10 mensen lhbt is!”

Frans: “Als je in een kerk zit met een paar honderd mensen en er is niemand uit de kast… Hoe kan dat? Los van wat je eventuele standpunt is: word je hier alsjeblieft bewust van. Als hetero kun je een grote rol spelen in de kerk. Ook al gaat het niet over jou, dan kun je nog steeds een gesprek met de dominee aanknopen.”

Inclusieve kerk

Marnix: “Hoe mooi zou het zijn als kerken simpelweg benoemen dat je ook iets anders dan heteroseksueel kunt zijn? Daardoor hoeven de lhbt’ers zich niet genegeerd te voelen, alsof ze de enige zijn. Als je het mij vraagt, heeft iedereen er baat bij dat de kerk inclusiever wordt! Het maakt ons tot een meer bruisende, levendige en diverse kerk. Alleen maar dezelfde type mensen in de kerk: zo heeft God het toch niet bedoeld? We zingen: ben je groot of ben je klein of ergens tussenin, God houdt van jou. Ben je homo, ben je bi of ergens tussenin, God houdt van jou! Ja, ook ik vond het eerst een lastig thema, maar ik ben zo blij dat ik door de ‘ongemakwolken’ ben heen gegaan! Daarachter schijnt namelijk de zon. Mijn zoektocht heeft me superveel geleerd. Ik ben een rijker persoon en dat wens ik iedere hetero – en de kerk – toe.”

"Wij zijn er!"

Frans: “Woensdag 31 juli wordt de docu uitgezonden. Ik vind het wel een beetje spannend hoe er gereageerd gaat worden. Als er op Facebook iets gedeeld wordt over lhbt’ers, lees ik regelmatig reacties als: ‘Moet het daar nou alweer over gaan?’ Ja, ik denk dat dat nodig is. In de docu vertellen verschillende mensen wat het met je doet als het nooit over lhbt’ers gaat. Heel lang werd er gezwegen en dat heeft veel pijn en verdriet veroorzaakt. Nu willen we dat compenseren. Mensen zijn het niet gewend om over of zelfs met lhbt’ers te praten, daarom kijken ze raar op. Maar wen er maar aan, want je gaat nog veel van ons horen. Je ontkomt er niet aan: niet op Facebook, op tv of simpelweg naast je in de kerk. Wij bestaan, wij zijn er!”

‘Ik ben er geen, ik ken er geen’ wordt op 31 juli 2019 uitgezonden op NPO3 om 22.00 uur.