Silence | “Confronterende film over intense christenvervolging”

Aangekomen in Japan worden ze met open armen ontvangen door een dorpje christenen. Zij houden zich schuil om te ontsnappen aan de hen opjagende overheid. Toch worden ze ontdekt en moeten zowel zijzelf, als de Japanse christenen kiezen hoever ze willen gaan voor hun geloof.    

Subtiel hoogmoedig

De fantastische regisseur Martin Scorsese heeft een fascinatie voor hoogmoedige personages die ten onder gaan. In Silence is dat personage Rodrigues, al is zijn hoogmoed subtiel. Eerlijk gezegd is het ook niet raar dat dit gevoel bij hem ontstaat. De Japanse christenen hebben in geen jaren meer een priester gezien en behandelen de twee als beroemdheden. Dat komt omdat zij als priesters de biecht moeten afnemen en daarna de zonden vergeven. Daarmee komen ze haast in de positie van God zelf en zijn de Japanse christenen van hen afhankelijk.  

Tijdens de film gaat Rodrigues steeds meer overeenkomsten zien tussen zichzelf en Jezus. Hij wordt verraden voor driehonderd zilverstukken (“Judas kreeg er maar dertig.”) Hij doet meerdere uitspraken die Jezus ook heeft gedaan en ziet op een gegeven moment zelfs in de reflectie van het water uit een beekje het gezicht van Jezus.  

Stilte van God

Silence heeft een bijzonder einde waar je meerdere interpretaties op los kan laten. Rodrigues wordt voor een extreem moeilijk dilemma gezet. Vervolgens blijft de kijker achter met de vraag of hij de juiste keuze heeft gemaakt of niet. Toen ik Silence voor het eerst zag, heb ik mezelf nog jarenlang dezelfde vraag gesteld. Ik heb me ook afgevraagd hoe de film zelf over de keuze van Rodrigues denkt. Ik denk niet dat er maar één goed antwoord is, maar mijn inschatting is dat de film vooral vindt dat Rodrigues de verkeerde keuze maakt.  

De titel ‘Silence’ slaat op de stilte van God in al het lijden. Rodrigues bidt veel gedurende de film, maar hij hoort nooit een antwoord. Wanneer hij de keuze maakt, hoort hij voor het eerst in de film de stem van God. Of het echt God is die spreekt, blijft onduidelijk. Maar wat wil het zeggen dat je op de achtergrond een haan drie keer hoort kraaien? 

Kern van het geloof

De echte helden van de film zijn de Japanse christenen. Ondanks dat het ze alles kost, kiezen ze ervoor om vast te houden aan hun geloof. Later in de film, zegt een van de personages dat deze mensen eigenlijk helemaal niet weten waar ze in geloven. Toch denk ik dat ze, ondanks dat ze waarschijnlijk nooit een Bijbel hebben gezien, iets hebben gevonden waardoor ze heel scherp de essentie van het geloof door hebben. De weinige kritiek die ik heb, is dat de film niet goed weet over te brengen wat datgene precies is. Het heeft hen zo geraakt dat ze bereid zijn hun leven ervoor op te geven.  

Confronterend is het ook. Ik heb in Nederland alle ruimte om christen te zijn en het ergste wat mij overkomt, is dat ik af en toe een rare blik of een bijtende opmerking toegeworpen krijg. Maar hoe zou mijn geloof eruitzien als het me wel alles zou kosten? Heb ik de waarde van dat wat de Japanse christenen hebben ontdekt, zelf ook begrepen? Dat idee krijg ik niet direct wanneer ik mijzelf op zondagochtend uit bed moet praten om naar de kerk te gaan. 

Conclusie

Dus... is Silence een film over een hoogmoedige priester die door de extreme omstandigheden gedwongen wordt zijn eigen trots overboord te zetten? Of gaat Silence over iemand die is aangesteld om een loodzware taak uit te voeren en gedurende de film verleid wordt om op te geven? Ik denk dat je de film op beide manieren kan lezen en in beide gevallen is het een prachtige film. Met meer dan tweeëneenhalf uur en een heftig onderwerp, is het wel een zware zit. Omdat je de film op meerdere manieren kan lezen, gaat het niet vervelen wanneer je de film vaker kijkt.  

Kijkwijzer

Silence is een harde film die het geweld niet uit de weg gaat. Mensen worden voor hun geloof gemarteld, verdronken, in brand gestoken en onthoofd. Dit gebeurt echter snel en de camera blijft er nooit op hangen. Heftig, maar noodzakelijk. Het laatste wat je moet denken na de film is dat het wel meevalt met hoe heftig de vervolging was.  

Silence is te zien op Videoland