Donkey facts & fiction: the real story
Keizer Augustus wilde dat iedereen zich in zijn geboortestad inschreef; Jozef en de zwangere Maria gingen naar Bethlehem met een ezel. Deze uitspraken hoor je jaarlijks tijdens de kerkdienst, maar zijn ze waar? Maria hoefde helemaal niet mee op reis en die ezel komt niet eens voor in de Bijbel. This is the real story!
Keizer Augustus, de geadopteerde zoon van de welbekende keizer Julius Caesar, kickte op ongelimiteerde macht en wereldheerschappij. Hij wilde om twee politieke redenen alle mannen in zijn gigantische rijk tellen: (1) controleren of er genoeg belasting werd betaald en (2) berekenen hoeveel strijdbare mannen hij kon optrommelen als hij oorlog wilde voeren. God gebruikt de arrogante beslissing van Augustus ten goede: hierdoor kwam een eeuwenoude profetie* uit, namelijk dat de Messias in Bethlehem geboren zal worden.
Micha 5:1
“De Heer zegt: ‘Luister. Bethlehem in Efrata. Jij bent één van de kleinste steden van Juda. Toch zal er uit Bethlehem iemand komen die namens mij leider zal zijn van Israël. Hij zal afstammen van een heel oude familie.’” (BGT, geschreven tussen 750 – 686 voor Christus)
Maria ‘meegesmokkeld’
Jozef en Maria woonden met hun families in Nazareth. Met zo’n vijfhonderd inwoners was dit geen grote stad, en de meeste mensen moesten zich gewoon in Nazaret inschrijven. Verhuizen was namelijk niet populair: reizen was moeilijk, duur en gevaarlijk. Toch kwamen de voorvaderen van zo’n 25% van de bewoners van buiten Nazaret, zo ook die van Jozef. Opvallend is dat Jozef zijn zwangere verloofde met zich meeneemt, terwijl alleen mannen zich moesten inschrijven. De ‘ongeplande’ (buiten het huwelijk!) zwangerschap van de jonge Maria was in het dorp al zo’n gedoe geweest, dat Jozef waarschijnlijk wilde voorkomen dat de buren dachten dat hij Maria bewust verliet. Praktisch heel onhandig, toch neemt hij haar mee op de lange reis van 140 kilometer die acht tot tien dagen heeft geduurd.
Proto-evangelie
Een kerstmusical zonder ezel kunnen we ons niet voorstellen. Welke rol moeten we anders aan het kind geven dat geen tekst kan onthouden? Toch wordt er nergens in de Bijbel gesproken over een ezel die Jozef en Maria gezelschap hield tijdens de reis. Het dier wordt wel genoemd in het proto-evangelie van Jakobus: “Jozef zadelde de ezel, en zette Maria er bovenop.” Proto-evangeliën zijn later geschreven dan de vier evangeliën die opgenomen zijn in de Bijbel. Het is heel onwaarschijnlijk dat Jakobus, de halfbroer van Jezus, dit proto-evangelie daadwerkelijk heeft geschreven. Experts denken dat het document is ontstaan in de tweede eeuw na christus. De kerk beoordeelde dit geschrift als apocrief – Grieks voor “verborgen” of “geheim” – en daarom hoort het niet bij de officiële canon van de Bijbel.
Wat je nog niet wist over de ezel
- Er zijn 124 Bijbelverzen waar een ezel in wordt genoemd.
- Ismaël, de zoon van Abraham, is de eerste persoon ooit die met een ezel wordt vergeleken. Dit wordt gedaan omdat hij erg koppig is.
- Ezels zijn gemiddeld 365 dagen lang zwanger.
- In Engeland hebben ezels verplicht een paspoort.
- Ezels haten regen, hun vacht is niet waterdicht en ze worden daardoor snel ziek.
- De levensverwachting van een ezel – in het wild – is 30 jaar.
- Na 25 jaar kunnen ezels andere ezels nog herkennen.
- Ezels worden erg ongelukkig als ze alleen zijn, ze kunnen het trouwens goed vinden met geiten.
Koop- of huurezel?
Ondanks het ontbreken van Bijbels bewijs, vinden experts het hoogstwaarschijnlijk dat er een ezel bij was. Hoe kan een hoogzwanger meisje anders van a naar b komen? Het is te hopen dat Jozef, of iemand in zijn familie, al een ezel had, want het kopen of huren van een ezel was een dure grap. Een ezel kostte omgerekend 12.500 euro, vandaag de dag een goede tweedehandsauto. Hier moest Jozef acht maanden voor werken! Een ezel huren was relatief veel goedkoper. Nadeel was dat deze ezel door iemand anders teruggebracht moest worden naar Nazaret. Jozef en Maria bleven namelijk in Betlehem wonen, totdat ze naar Egypte moesten vluchten. De wijzen uit het Oosten ontvingen ze trouwens ook in hun nieuwe huis in Betlehem en niet in de stal, zoals vaak wordt aangenomen. Het huren van een ezel kostte bijna een denarie (dagloon) per dag. Twintig dagen een ezel huren, kostte Jozef omgerekend 1.280 euro. Een timmerman moest hier ruim zeven weken voor werken.
Geschreven door
Wilke
