ACHTERGROND: Is spijt een zinnige emotie?
Spijt is een lastige emotie. Aan de ene kant kan spijt ervoor zorgen dat je van een situatie leert en je het de volgende keer beter aan pakt. Aan de andere kant kan spijt je verlammen en je blijven herinneren aan een pijnlijke gebeurtenis waardoor je niet meer op durft te staan. Dr. Brené Brown doet baanbrekend onderzoek naar onder andere spijt, schuld en schaamte en schreef meerdere boeken over deze onderwerpen.
Voordat we het over spijt kunnen hebben, moeten we eerst de emotie schaamte bespreken. Er zijn 3 dingen die met 100% zekerheid over schaamte kunnen worden gezegd:
1. Iedereen kent de emotie
2. Iedereen is bang om erover te praten
3. Hoe minder we erover praten, hoe meer grip schaamte op ons leven heeft
Schaamte is de angst voor onverbondenheid
Iedere persoon op deze aardbol wil erbij horen en geliefd zijn. We zijn op zoek naar verbondenheid. Dit is waar de emotie schaamte vandaan komt. Schaamte is de angst voor onverbondenheid. De angst dat je niet genoeg bent om geliefd te zijn en erbij te horen. Het is niet waar dat schaamte alleen een emotie is voor mensen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt. Kijk maar eens naar dit lijstje met dingen waar mensen de meeste schaamte over ervaren:
- Uiterlijk en lichaamsbeeld
- Geld en werk
- Familie
- Opvoeding
- Geestelijke en lichamelijke gezondheid
- Verslaving
- Seks
- Geloof
- Een etiket opgeplakt krijgen
Helaas best herkenbaar he? Het is moeilijk om over schaamte te praten, maar het is oneindig veel beter dan erover te zwijgen. Als je niet over je schaamte praat, uit het zich op allerlei andere manieren. Je kunt als automatische reactie anderen een veel erger schaamtegevoel willen bezorgen, je kunt je wanhopig voelen, ontzettend boos worden, jezelf verstoppen. Al deze dingen zijn het resultaat van niet over schaamte praten. De emotie schaamte herkennen en benoemen brengt het op de knieën. Op het moment dat jij met iemand die je vertrouwt over schaamte praat, ben je verbonden met de ander. Ook met je imperfecties ben je geliefd en de moeite waard. Schaamte benoemen laat het als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Schaamte = wie ik BEN is slecht Schuld = wat ik DOE is slecht
De emotie schuld is anders. Het is een ongemakkelijk, maar wel nuttig gevoel. Schaamte zegt: Wie ik ben is slecht. Schuld zegt: Wat ik doe is slecht. Als jij spijt hebt van dingen die je hebt gedaan is het goed om dit uit te spreken. Maar het blijven dingen die je hebt gedaan, deze dingen bepalen niet wie jij als persoon bent.
Erken jij dat je (net als alle andere personen op deze aardbol) schaamte ervaart over bepaalde dingen? Gefeliciteerd, het is bevestigd dat je mens bent én je hebt zojuist de eerste stap gezet tot het overwinnen van schaamte, namelijk: herken en erken je schaamte. De tweede stap is je kritisch opstellen tegenover je eigen gedachten en gevoelens. Klopt het wel wat je denkt? Is het eerlijk, haalbaar en realistisch? Wil je dit zelf of doe je het voor anderen? Tenslotte komt misschien wel de moeilijkste stap: zoek contact met iemand die je vertrouwen waard is en vertel wat er in je hoofd omgaat. Op het moment dat je schaamte in het licht brengt, verdwijnt de duisternis.
83% van jullie denkt dat het onmogelijk is om zonder spijt te leven. Er is dus een grote kans dat jij binnenkort weer ergens spijt van hebt. Vraag je dan af: komt dit voort uit schuld of schaamte? En het allerbelangrijkste wat je in welke situatie ook kunt doen: Praat erover. Als je op een goede manier met spijt omgaat en het niet omslaat in schaamte, is spijt zeker een zinnige emotie.
De theorie in dit artikel is gebaseerd op het boek 'De Kracht van Kwetsbaarheid' van dr. Brené Brown.
Geschreven door
Wilke
