Openbaring van Johannes (deel 1): Een nieuwe tempel voor Gods familie

Info over deel 1

Aantal bladzijden: 12
Aantal hoofdstukken: 11
Betekenis naam: In Openbaring beschrijft Johannes zijn dromen en visioenen over Gods nieuwe Koninkrijk.
Populairste gedeelte: "God is er, Hij was er en Hij zal komen. En op Jezus Christus kunnen jullie vertrouwen. Hij spreekt de waarheid. Hij heeft als eerste de dood overwonnen, en hij is de machtigste koning van de aarde. Jezus houdt van ons. Hij is gestorven om ons te bevrijden van onze zonden." (Openbaring 1:5).

Goed om te onthouden

Het boek Openbaring wordt vaak ervaren als een lastig en ingewikkeld boek. Er zijn ook veel verschillende meningen over de “juiste” interpretatie ervan. De een neemt de tekst letterlijk, de ander ziet er symboliek en metafoorgebruik in. Voor de Bible Guides gebruikt BEAM de video’s van The Bible Project. De manier waarop Openbaring wordt uitgelegd in deze Bible Guide is dus niet per se de enige manier waarop het boek kan worden uitgelegd.

Wat is dit voor boek?

Het boek Openbaring is geschreven door een man die Johannes heette. Het kan gaan om de discipel Johannes die het Evangelie schreef óf een andere Johannes: een Messiaanse profeet die rondreisde en het woord van God verspreidde. Om welke Johannes het ook gaat, in de opening van Openbaring maakt hij duidelijk wat voor soort boek hij heeft geschreven.

Johannes noemt het een openbaring, een apocalypse. Dit verwijst naar een bepaald soort literatuur dat erg bekend is bij de lezers van de Hebreeuwse bijbel en andere joodse geschriften. Een apocalypse vertelt over de symbolische dromen en visioenen van een profeet. Zo wordt duidelijk wat het perspectief van God is op gebeurtenissen uit de geschiedenis en het heden. Johannes schrijft in Openbaring op wat hij ziet in zijn dromen. Op die manier geeft hij de plannen van God en Jezus door aan de mensen die het boek gaan lezen. 

Getallen en symbolen

Het boek is opgebouwd uit brieven die in de eerste eeuw n.C. worden gestuurd aan zeven kerkgemeenschappen in de provincie Asia in het oude Romeinse Rijk. Het getal 7 heeft een belangrijke betekenis. Het is een symbool van volledigheid, gebaseerd op de 7-daagse week uit het Oude Testament. Johannes verwerkt het getal 7 door heel het boek.

De joodse apocalypse wordt overgebracht door middel van symbolen, beeldspraak en getallen. Het is geen voorspellende geheime code die laat zien wanneer de wereld vergaat. Johannes gebruikt symbolen en getallen uit het Oude Testament, zodat de lezer vervolgens deze teksten kan opzoeken en erachter kan komen wat de symbolen betekenen. 

Boodschap aan zeven kerken

Johannes kaart in de brieven problemen van de kerkgemeenschappen aan. Het boek Openbaring zegt veel over christenen van latere generaties, maar in eerste instantie moet de inhoud van het boek worden toegepast op de tijd waarin Johannes leeft. 

Johannes ziet Jezus in een droom

Johannes is verbannen naar het eiland Patmos. Hier krijgt hij Jezus te zien in een visioen. Jezus is de Koning van de wereld en wordt omringd door zeven kandelaars. Johannes heeft gehoord dat deze symbool staan voor de zeven gemeenschappen in de provincie Asia: Efeze, Smyrna, Pergamum, Tyatira, Sardes, Filadelfia, en Laodicea (Zacharia 4). 

De brieven aan de gemeenten

Jezus beschrijft de problemen van elke gemeente en Johannes schrijft dit op. Sommige kerken hebben problemen met rijkdom en macht. Andere gemeenschappen leven niet zoals het hoort: de mensen gaan onverantwoordelijk om met seksualiteit of bouwen tempels die niet bedoeld zijn voor God.

Christenvervolging in het Romeinse Rijk

Sommige kerkgemeenschappen zijn wel trouw aan Jezus. Daarom worden ze onderdrukt en zelfs gewelddadig vervolgd door de Romeinen. Jezus waarschuwt hen dat dit alleen maar erger zal worden (Openbaring 2: 9-10). De mensen zullen moeten kiezen tussen trouw blijven aan Jezus óf toegeven aan het slechte door over te stappen op de Romeinse godsdienst.

In de tijd van Johannes is de christenvervolging onder leiding van de Romeinse keizer Nero voorbij. Zijn opvolger Domitianus zal de christenvervolging waarschijnlijk doorzetten. Voor christenen is de verleiding dus groot om Jezus te ontkennen. Dit kan door de vervolging (en daardoor de doodstraf) te vermijden of door simpelweg aan te sluiten bij de Romeinse godsdienst. Jezus roept daarom op tot trouw. Door trouw te blijven, zullen de christenen uiteindelijk overwinnen en veroveren. Hiervoor zullen ze beloond worden door Jezus. Deze beloningen worden beschreven in het laatste deel van Openbaring.

Deze opening van Openbaring werkt dus eigenlijk als een rode draad door de rest van het boek en bepaalt de verhaallijn. Zullen Jezus’ volgelingen hun geloof volhouden? Zullen ze Gods Nieuwe Wereld binnengaan? En waarom wordt trouw zijn aan Jezus omschreven als ‘veroveren’? Johannes geeft de antwoorden in de rest van het boek.

De troon van God

Hierna ziet Johannes in zijn droom de troon van God. Hij beschrijft wat hij ziet aan de hand van dezelfde beeldspraak die gebruikt werd door profeten in het Oude Testament (Jesaja 6, Ezechiël 1, Daniël 7).  God wordt omringd door wezens en ouderlingen die symbool staan voor alle volken van heel de wereld en alles wat leeft en gemaakt is door God. Ze prijzen en eren de enige Ware God die heilig is. 

De verzegelde boekrol

God houdt een boekrol vast in Zijn hand. De rol is verzegeld met zeven zegels van was. Deze rol staat symbool voor de boodschappen uit het Oude Testament (Jesaja 8:16, Ezechiël 2-3 en Daniël 12) en de verzegelde rol uit Daniëls visioenen. Deze voorspellingen gaan allemaal over hoe Gods Koninkrijk naar de aarde zal komen. Het zal hetzelfde zijn, zoals in de hemel.

Johannes ziet een lam

Maar: niemand kan de boekrol openmaken en uitrollen. Dan hoort Johannes wie de rol toch kan openmaken: Hij wordt de Leeuw van Juda genoemd en Hij is een nakomeling van David. Dit zijn typische Oude Testament-beschrijvingen voor de Messiaanse Koning. Hij zou Gods Koninkrijk komen brengen door middel van militaire veroveringen. Dit is wat Johannes hoort, maar hij ziet iets heel anders: een geofferd, maar levend lammetje in bloed. Hij staat klaar om de rol te openen.

Dit symbool van Jezus als geofferd lam is erg belangrijk om de rest van het boek te begrijpen. Johannes zegt dat het nakomen van de belofte in het Oude Testament, de komst van Gods toekomstige Koninkrijk, begint bij de gekruisigde Messias. Jezus overwon Zijn vijanden door als het echte Paaslam geofferd te worden. Zijn vijanden werden door de kruisiging van Jezus verlost. Jezus’ dood aan het kruis was geen nederlaag, want Hij stond weer op! Het was Jezus’ manier om het kwaad te verslaan en plaats te nemen op de troon. Dit visioen van Johannes eindigt met het Lam zittend naast de troon van God. Samen worden Ze aanbeden en geëerd als de enige echte Schepper en Verlosser. Het Lam begint met het openmaken van de rol.

Drie sets van zevens

In het volgende deel van het boek komt het getal 7 drie keer terug: in zeven zegels, zeven trompetten en zeven schalen. Elke set van zevens laat Gods komende Koninkrijk en rechtvaardigheid zien.

Sommige mensen denken dat de drie sets van zeven goddelijke oordelen een letterlijke opvolging van gebeurtenissen representeren. Deze zouden gebeurd zijn in het verleden, op dit moment plaatsvinden of gaan nog in de toekomst gebeuren als Jezus terugkomt. 

Kijk eens naar hoe Johannes alle zevens met elkaar verbonden heeft. De zeven schalen komen uit de zevende trompet en de zevende zegel. De zeven trompetten komen weer tevoorschijn van onder de zevende zegel. Het zijn net Matroesjka-poppetjes: er zit steeds weer wat in. Elk zevende ding bevat de volgende reeks zevens. Elke serie zevens eindigt daarbij met een laatste oordeel. Alle drie de oordelen hebben matchende conclusies.

Het zou dus kunnen dat Johannes de sets zevens gebruikt om dezelfde tijdsperiode aan te geven, de tijd tussen de opstanding en de terugkomst van Jezus, maar dan steeds bekeken vanuit een ander perspectief. 

Zeven zegels

Het Lam opent de eerste vier zegels. Johannes ziet vier ruiters. Het is een beeltenis uit het boek Zacharia 1. De ruiters symboliseren tijden van oorlog, veroveringen, hongersnood en dood. In andere woorden: een verschrikkelijke gemiddelde dag uit de menselijke geschiedenis.

De vijfde zegel onthult vermoorde christelijke martelaren. Ze zitten voor Gods troon en vragen huilend wanneer het voorbij is en hoe lang ze nog moeten wachten. God vertelt dat ze moeten kalmeren en moeten rusten, want er zullen nog meer christenen doodgaan. Er wordt niet verteld waarom, maar wel dat het niet voor altijd zal doorgaan.

De zesde zegel laat Gods ultieme antwoord zien op het huilen van de martelaren. Hij benoemt de grote dag van de terugkomst van de Heer, zoals beschreven in Jesaja 2 en Joel 2. De mensen op aarde vragen zich af: “Wie blijven over? Wie worden gered?”. Johannes stopt opeens met het verder schrijven van de brief om die vraag te beantwoorden. 

Johannes ziet een engel met een zegelring. Met de zegelring drukt de engel een beschermde stempel op de hoofden van de dienaren van God. Zij houden hun geloof vol en blijven Jezus trouw. Johannes hoort hoeveel mensen een stempel hebben gekregen: 144.000. Israël bestaat uit twaalf stammen en van elke stam krijgen twaalfduizend mensen een stempel.

Het aantal mensen waaruit dit leger bestaat, is het getal dat Johannes heeft gehoord. Johannes ziet weer iets anders: het Lam leidt het leger van Gods Koninkrijk. Dit leger bestaat uit mensen van over heel de wereld. Het is een multicultureel leger met mensen die stuk voor stuk zijn verlost door het bloed van het Lam. Ze worden veroveraars genoemd. Niet omdat ze hun vijanden hebben gedood, maar omdat ze hebben geleden en net zoals het Lam getuigenis hebben afgelegd.

De zeven trompetten

De zevende en laatste zegel wordt gebroken. Voordat de boodschap van de zegel zichtbaar wordt, verschijnen er zeven waarschuwende trompetters en wordt er vuur gepakt vanuit het altaar van de wierook. Dit symboliseert het huilen van de martelaren. Het vuur wordt naar de aarde verplaatst en de grote dag van de Heer wordt hierdoor compleet.

Met de zeven trompetten spoelt Johannes een stukje terug en vertelt het verhaal opnieuw. Deze keer met beeltenissen uit Exodus. De eerste vijf trompettoeters spelen opnieuw de plagen van Egypte af. Uit de zesde trompet komen de vier ruiters, die onder de eerste vier zegels zaten. Johannes zegt dat ondanks al deze plagen, de volken geen berouw tonen, net zoals farao Ramses ook niet deed. Het lijkt er dus op dat Gods oordeel op zichzelf er niet voor zorgt dat mensen naar Hem toe komen en hun spijt betuigen.

Johannes eet de boekrol

Johannes stopt voor een tweede keer. Een engel brengt de door het Lam losgemaakte boekrol naar Johannes. Net zoals Ezechiël moet ook Johannes de boekrol opeten en de boodschap ervan verkondigen aan alle landen en volken. Eindelijk is de boekrol open en zullen we erachter komen hoe Gods Koninkrijk naar de aarde komt.

De inhoud van de boekrol is weergegeven in twee symbolische visies. Johannes ziet eerst Gods tempel en de martelaren bij de altaars. Hij krijgt de opdracht om de tempel op te meten en op te delen. Het is een teken van bescherming en komt uit Zacharia 2. De buitenhofjes tellen hierbij niet mee. Deze worden verwoest door de Romeinen.

Een nieuwe tempel voor Gods familie

Sommige mensen denken dat dit letterlijk verwijst naar een verwoesting van Jeruzalem, die heeft plaatsgevonden in het verleden of nog zal plaatsvinden in de toekomst. Het kan ook zijn dat Johannes hetzelfde doet als Jezus en de andere apostelen: het gebruiken van een nieuwe tempel als een symbool voor Gods kinderen en nieuwe verbonden familie.  

In dat geval laat het zien hoe de volgelingen van Jezus mogelijk worden vervolgd door andere volken en landen, maar door Jezus’ kruisiging en opstanding altijd de ultieme winnaars blijven.

De twee getuigen en ‘het beest’

Dit idee wordt verder uitgebreid in de tweede visie van de rol. God wijst twee getuigen aan als profetische representanten van alle volken. Sommige mensen interpreteren dit deel wel letterlijk en geloven dat er echt twee profeten zullen komen. Johannes noemt deze getuigen echter ‘kandelaars’. Dit is ook hoe hij de kerkgemeenschappen noemde in het begin van het boek. Het is dus mogelijk dat deze visie gaat om de profetische rol van de volgelingen van Jezus. Zij kunnen de niet-luisterende volken en leiders terugbrengen naar de enige echte ware God.

Maar dan verschijnt ineens ‘het beest’ (Daniël 7). Het beest eet de getuigen op, maar God maakt hen weer levend en roept ze bij zich. Er zijn volken die eindelijk hun spijt komen betuigen en God de Schepper aanbidden. 

Denk even aan het verhaal tot dit punt. De waarschuwingen van God door middel van de zegels en trompetten zorgden er niet voor dat alle mensen die verkeerde dingen deden bij God kwamen om berouw te tonen. Hetzelfde geldt voor de plagen in Egypte, die het hart van Ramses alleen maar harder maakten.

Het Lam: Hij overwon zijn vijanden door van hen te houden en voor ze te sterven. Nu laat de boekrol zien wat de missie is van Zijn leger, de kerk: neem de liefde van het geofferde Lam als voorbeeld en doe het na! Het is de genade van God die door de volgelingen van Jezus heen werkt. Hierdoor zullen alle volken tot inkeer komen. Dit is de verrassende uitspraak van de open boekrol. 

Hierna blaast de laatste trompet en komt Gods Koninkrijk op aarde.

Het eerste deel van Openbaring van Johannes in een prachtige video-animatie!

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Maar… wie was nou dat nare beest dat zorgde voor oorlog met Gods mensen? En hoe zit de rest van dit boek in elkaar? Volgende week kijken we naar deel 2 van het boek Openbaring!