Free State of Jones | “Willekeurige Bijbelteksten citeren is geen diepgang”
Free State of Jones opent in 1862 en speelt zich af tijdens en na de Amerikaanse Burgeroorlog. De film is grotendeels gebaseerd op het waargebeurde verhaal over de arme boer Newton Knight (Matthew McConaughey). Newton is het zat om in de oorlog zijn leven op het spel te zetten voor het behouden van de slavernij terwijl de rijke plantagehouders veilig thuis zitten. Wanneer Zuidelijke soldaten de boerderijen afgaan om goederen in beslag te nemen voor de oorlog, komt Newton in verzet. Samen met een groep weggelopen slaven richt hij een eigen staat op waar slavernij verboden is.
This is America
Free State of Jones had een hele goede film kunnen zijn over een heftig en complex onderwerp. Helaas blijkt na een brute opening op het slagveld al snel dat dat niet is waar deze film heen gaat. Free State of Jones vertelt het zoveelste über-Amerikaanse verhaal waarin een wrede onderdrukker de spullen van de arme bevolking komt stelen. Deze mensen komen vervolgens in verzet en dat lukt ze omdat ze wapens bezitten. Giet daar een inhoudelijk weinig betekenend, maar christelijk uitziend sausje overheen en het plaatje is compleet.
Het christelijke geloof is hier vooral een soort lege huls om Amerikaanse waarden in te stoppen.
Eerlijk gezegd begin ik dat laatste best zat te worden. Om het half uur uit de Bijbel citeren is niet hetzelfde als diepgang. Als een personage uit de Bijbel leest, maar de teksten slaan niet op de gebeurtenissen in de film of de innerlijke strijd van het personage, dan voegen ze inhoudelijk niets toe. In Free State of Jones is het zelfs nog kwalijker. Het christelijke geloof is hier vooral een soort lege huls om Amerikaanse waarden in te stoppen.
Bedenkelijke Bijbelstudie
Op een gegeven moment gebruikt Newton de volgende Bijbeltekst uit Galaten 6:7 “(…) wat een mens zaait, zal hij ook oogsten.” Ik las dat altijd als ‘waar je in investeert, daar pluk je de vruchten van.’ (Die uitleg staat namelijk een vers later.) Dus als je je vertrouwen stelt in je eigen tijdelijke verlangens, dan oogst je niks van waarde, terwijl als je zaait in dat wat eeuwig is, namelijk Gods Koninkrijk, het een waardevolle investering is.
De film heeft een andere interpretatie. Namelijk dat dat wat je letterlijk zaait van jou is. Verder moet iedereen daar met zijn tengels vanaf blijven en mag je degene die dat van je wilt afnemen met bruut geweld van je land af jagen.
Gemiste kans
Nu is dit misbruik van een Bijbeltekst nogal doorzichtig, maar het geeft wel aan hoe je het geloof voor je karretje kan spannen. Je neemt een algemeen principe waar je zelf achter staat, in dit geval dat niemand je bezit af mag nemen. Vervolgens zoek je daar een semi-geschikte Bijbeltekst bij en doe je alsof dit principe een algemene christelijke waarde is. Ga hier ver genoeg mee en je loopt het risico dat je je eigen opvattingen en Bijbelse principes niet meer los van elkaar kan zien.
Wie geen tentamen geschiedenis moet halen, ziet vooral een langdradige film die zonder veel moeite te willen doen, ook een christelijk publiek aan wil spreken.
Gelukkig is niet alles zo oppervlakkig. Er zit één moment in de film waarbij het geloof wel degelijk invloed heeft op de handelingen van de personages. Newton vraagt aan een weggelopen slaaf waarom hij geen slaaf wil zijn. Zijn antwoord: “Omdat je geen kind van God kan bezitten.” Als de film met dit thema was doorgegaan, had het iets diepzinnigs kunnen zeggen over bijvoorbeeld de relatie tussen het christelijk geloof en slavernij. Een heel boek in het Nieuwe Testament gaat zelfs over een weggelopen slaaf! Jammer genoeg gebeurt er niets mee en blijft het verder bij willekeurige Bijbelteksten citeren.
Conclusie
Het sterke aan Free State of Jones is dat het zich niet alleen richt op de Burgeroorlog, maar ook op de jaren van racisme die volgden na de afschaffing van de slavernij. Zelfs tot in de jaren 60. Het is dus een prima film als je je kennis over de Amerikaanse slavernijgeschiedenis bij wilt spijkeren. Wie geen tentamen geschiedenis moet halen, ziet vooral een langdradige film die zonder veel moeite te willen doen, ook een christelijk publiek aan wil spreken. De Amerikaanse moraal ligt er dik bovenop en gaat snel vervelen. Stemmen in slow-motion? Echt waar? Wil je een brute, historisch kloppende en christelijke film zien waarin de aangehaalde Bijbelteksten wel relevant zijn voor de hoofdpersoon? Dan zou ik het bij Hacksaw Ridge houden.
Kijkwijzer
Free State of Jones is ook qua geweld vergelijkbaar met het ultragewelddadige Hacksaw Ridge. Dit is echter vooral de brute opening. Als je die aan kan, overleef je de rest van de film ook wel.
Meer weten over slavernij? Bekijk HIER dan de webdocu Geboeid
Geschreven door
Jort
