Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Utøya 22. Juli | 'Ik heb voor het eerst gehuild in de bioscoop'

14 juni 2018 · Leestijd 5 min

Ken je dat nummer van Hillsong: ‘Hosanna’? Een van de regels daarin is “Break my heart for what breaks Yours”. Het kijken van Utøya 22. Juli voelde als gebedsverhoring, want dat is precies wat ik voelde toen ik de film zag.

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Op 22 juli 2011 doodde een terrorist in Oslo acht mensen met een autobom. Enkele uren later richtte dezelfde dader een bloedbad aan op het eiland Utøya waar op dat moment een zomerkamp van de jeugdbeweging van de Noorse arbeiderspartij plaatsvond. 69(!) mensen kwamen om bij deze 72 minuten durende aanslag. Vrijwel allemaal tieners. Dat laatste zie je in Utøya 22. Juli...

Recensie

Normaal gesproken zou ik nu benoemen wat de goede en slechte punten van de film waren en tussendoor een paar grapjes maken. Dit keer niet. Utøya 22. Juli deed namelijk iets met me wat ik nog nooit eerder heb meegemaakt. Er waren oprecht momenten waarop ik niet zeker wist of ik het aan zou kunnen om de film verder te kijken. Ik voelde me na afloop kapot en uitgeput. Meerdere dagen ben ik er van slag van geweest en nu, ongeveer een maand later, denk ik nog steeds dagelijks aan de film.

Utøya opent met de echte beelden van de bomaanslag. Daarna zien we de achttienjarige Kaja op het eiland die recht in de camera kijkt. “Probeer niet te begrijpen wat je hier gaat zien. Je zult het nooit begrijpen”. Daarna kijkt ze weg en blijkt dat ze dit tegen haar moeder zegt met wie ze aan de telefoon is. Vanaf deze opening heb ik de hele film lang met een knoop in mijn maag gezeten. Je weet dat de aanslag gaat gebeuren. Daarom zit je in angst te wachten op het moment dat het eerste schot klinkt.

Omdat je weet dat met ieder schot iemand sterft, gewond raakt of net aan de dood ontsnapt, is de machteloosheid die je voelt als kijker enorm.

Vanaf dat moment houdt het geluid van afgevuurde kogels niet meer op. Het loopt als een afschuwelijk onregelmatig ritme door de film. Soms klinkt het dichtbij, dan weer ver weg. Soms is het eventjes stil, maar het schieten gaat onvermijdelijk weer verder. Omdat je weet dat met ieder schot iemand sterft, gewond raakt of net aan de dood ontsnapt, is de machteloosheid die je voelt als kijker enorm. Ik kon wel naar het scherm roepen: “Kap nou met dat schieten!”

Utøya 22. Juli is pijnlijk realistisch

Dat een film me raakt, gebeurt wel vaker. Dat ik echt jankend in de bioscoop heb gezeten, heb ik nog nooit eerder meegemaakt. Hoe komt het nu dat juist deze film me zoveel doet? Om te beginnen is de aanslag echt gebeurd, maar het komt vooral omdat het ‘echt’ voelt. Dit is dankzij de techniek achter Utøya 22. Juli. De hele film is in één ononderbroken take opgenomen. We volgen Kaja terwijl ze de aanslag probeert te overleven. De cameraman rent met haar mee en duikt samen met haar weg als ze beschoten wordt.

Dit maakt de film ruw, maar ook zeer realistisch, omdat het lijkt alsof iemand de echte aanslag met zijn telefoon gefilmd heeft. De film gaat zelfs zover dat het op het eiland naast Utøya gefilmd is en er in de film evenveel schoten klinken als er in het echt gelost zijn. De aandacht voor realisme maakt de film zo pijnlijk. Het zit zo dicht tegen de werkelijkheid aan dat je niet meer tegen jezelf kan zeggen dat het “maar een film is”.

Denk goed na voordat je deze film gaat kijken.

Antibiotica tegen onverschilligheid

Regisseur Erik Poppe wilde met Utøya 22. Juli het verhaal van de slachtoffers vertellen. Het is lastig onder woorden te brengen hoe zij de aanslag hebben ervaren, dus daarom wilde hij het op film vastleggen. Zo zou de rest van de wereld beter kunnen begrijpen wat de slachtoffers hebben doorgemaakt. Zelf had ik dat gevoel van medeleven hard nodig, want ook al zou ik willen dat het niet zo was, al het nieuws over aanslagen en schietpartijen op scholen heeft me afgestompt voor geweld. Ik merk dat ik er ongevoelig voor ben geworden en slachtoffers steeds vaker vervallen tot cijfers en statistieken. Utøya heeft me met de neus op de feiten gedrukt door me de keiharde werkelijkheid van de aanslag te laten zien. Het is een echte horrorfilm. Niet een die je wil vermaken, maar een die je hardhandig van je onverschilligheid af wil helpen.

Conclusie

Ik zal inderdaad nooit begrijpen wat er gebeurd is op Utøya op 22 juli en wat voor een hel dat moet zijn geweest. De film heeft een diepe indruk op me gemaakt waardoor ik niet meer hetzelfde naar het nieuws kijk. Als je besluit om Utøya te kijken, raad ik je aan om dit niet alleen te doen, maar met iemand te gaan met wie je er over na kunt praten. Denk goed na voordat je deze film gaat kijken.

Utøya 22. Juli draait vanaf 14 juni 2018 in de bioscoop.

Welke (christelijke) film wil jij dit weekend kijken? Jort geeft je tips!

Geschreven door

Jort

Misschien ook wat voor jou

Volg BEAM op TikTok!

Voor video's van inspirerende jongeren die licht willen verspreiden! 💛💡