Spreuken: een boek vol tijdloze levenslessen

Algemene informatie over Bijbelboek Spreuken

Aantal bladzijden (Jongerenbijbel): 41
Aantal hoofdstukken: 31
Hoeveelste boek in de Bijbel: #20
Betekenis naam: De naam van het Bijbelboek Spreuken is afgeleid van het Hebreeuwse woord ‘Misjilie’. Dit is een afkorting van ‘Mísjlê Sjelomo’ wat ‘spreuken van Salomo’ betekent. In het eerste hoofdstuk staat dat het boek geschreven is door koning Salomo, maar sommigen betwijfelen dit. Waarom? Dat lees je verderop!
Populairste gedeelte: “Vertrouw op de Heer met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan Hem bij alles wat je doet, dan baant Hij voor jou de weg. Wees niet eigenzinnig, maar heb ontzag voor de Heer en ga het kwaad uit de weg.”

Wijsheid voor alle tijden

Ruzie, trots, seks, geld, familie, werk en jaloezie: het zijn allemaal thema’s die aanbod komen in Spreuken. Het Bijbelboek is een verzameling van goddelijke wijsheden. Samen met Job en Prediker hoort Spreuken bij de zogenaamde ‘wijsheidsliteratuur’. Er wordt gezocht naar de wijsheid: waar draait het leven nou écht om? Of zoals het in Spreuken zelf wordt omschreven: “De spreuken bieden wijsheid en zijn een leidraad in het leven, verdiepen het inzicht en bevatten wijze lessen over recht, rechtvaardigheid en eerlijkheid.”

In tegenstelling tot veel andere boeken uit het Oude Testament is Spreuken niet gericht op de geschiedenis van het volk van Israël, het verbond met God of een aankondiging van de Messias. Nee, Spreuken staat juist met beide poten in de klei. De dagelijkse praktijk wordt onder ogen gekomen en is daardoor tijdloos. Kijk maar eens naar Spreuken 14:15.

“Wie onnozel is, hecht aan ieder woord geloof,
wie verstandig is, let op elke stap.”

Met ladingen fake news op de loer, is deze tekst relevanter dan ooit! De auteur daagt ons uit om niet zomaar alles voor waar aan te nemen, maar om kritisch te blijven luisteren. Nog eentje die herkenbaar is in het digitale leven? Spreuken 10:12.

“Haat brengt ruzie voort,
liefde dekt alle fouten toe.”

Heb je ooit iets goeds zien voortkomen uit haatzaaiende reacties op Facebook of YouTube? Spreuken wijst ons de juiste weg en leert wat naastenliefde is.

Rode draad

In eerste instantie lijkt Spreuken misschien een chaotisch boek, vol met random gedachten, kennis en tips. Maar als je beter kijkt, zie je een rode raad. De kern van het boek is namelijk het ontzag voor de Heer, wat ook weleens wordt omschreven als ‘vrees voor God’. Dit betekent niet dat je bang voor God moet zijn, maar dat Hij alle eer en diep respect waard is.

Een andere, belangrijke term die te maken heeft met Spreuken, is het Hebreeuwse woord ‘chochma’. In het Nederlands zouden we ‘wijsheid’ zeggen. ‘Chochma’ is in het Hebreeuwse gedachtegoed een eigenschap van God waarmee Hij bijvoorbeeld de wereld schiep. Doordat ‘chochma’ verweven is in de schepping, kunnen we ermee verbonden raken als we wijze beslissingen maken. Maak je een slechte keuze? Dan werkt ‘chochma’ je tegen. Denk maar eens aan het spreekwoord “Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.” Dat is niet zomaar Oudnederlands, maar komt regelrecht uit de Spreuken 26:27. Grappig hè?

Salomo als auteur?

Spreuken 1:1: “Hier volgen de spreuken van Salomo, zoon van David en koning van Israël.” Het staat er echt! Salomo is auteur. Toch denken veel bijbelwetenschappers dat het boek geschreven is door verschillende dichters uit verschillende tijden. Kijk bijvoorbeeld maar naar het begin van Spreuken 30 en Spreuken 31, waar de woorden van Agur en koning Lemuël klinken. De wetenschappers zeggen dat Salomo’s naam boven het boek is gezet om aan te geven hoe belangrijk de inhoud is. Ongeveer rond de tweede eeuw voor Christus zag het boek er waarschijnlijk pas uit zoals wij het vandaag de dag kennen. Het heeft veel tijd gekost om de wijsheden te verzamelen (waar koning Hizkia waarschijnlijk aan heeft bijgedragen) en het tot een boek te vormen.

Waarom zou je Spreuken lezen?

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Spreuken is een boek om te herkauwen. Lees het rustig en sta stil bij wat er staat. Hoe kun je de wijsheden herkennen en toepassen in je eigen leven? Soms voelen de spreuken misschien wat te kort door de bocht. Want het gebeurt helaas vaak genoeg dat eerlijke, oprechte mensen veel te verduren hebben in het leven, terwijl dwazen overal mee weg komen. Breng deze vragen bij God. Wie weet wat voor wijsheid Hij jou wil geven…!

Bekijk voor een interessante uitleg ook de video van The Bible Project:

Ons goede voornemen voor 2018 is om elke week een Bijbelboek door te spitten. Check hier de artikelen over eerdere bijbelboeken.