#JesusCancelParty: Cancelde Jezus mensen?

Elke dag wordt er wel weer iemand gecanceld. Is een of andere beroemdheid ‘veel te ver’ gegaan en gaat iedereen helemaal los op Instagram. En die beroemdheid doet meteen kruiperig, biedt excuses aan. Iedereen juicht. Op naar de volgende… 

Soms snap je het wel. Ik weet niet precies wat Ali B allemaal bij The Voice of Holland heeft uitgevreten, maar het YouTubeprogramma BOOS heeft dat best grondig uitgezocht en er zijn serieuze aanklachten bij de politie ingediend. Dan begrijp ik ook wel dat hij voorlopig niet op de radio klinkt en zich koest houdt.  

Maar Harry Potter-boeken gaan verbranden, omdat de schrijfster heeft gezegd dat je ‘mensen met baarmoeders’ best vrouwen mag noemen en dat zij daarom transfoob zou zijn? Lieve mensen, serieus, we leven niet meer in de middeleeuwen…  

Soms voelt het lekker. Soms voelt het fout. Wat moet je nou met dat cancelen? 

Cancelen is hypocriet

Hét verhaal in de Bijbel over cancelen gaat als volgt. Een groep mannen brengt een vrouw bij Jezus die is vreemdgegaan. Daar word je in onze tijd niet (hard) om gecanceld, maar toen wel. Elke cultuur heeft andere ideeën over wat fout en goed is. In dit geval is die ene vrouw de sjaak: een hele groep mannen wil haar stenigen. Dus net zo lang straatkeien tegen haar lijf smijten, totdat al haar botten zijn gebroken en ze sterft aan bloedverlies…  

Best hypocriet. Want voor vreemdgaan zijn er toch echt twee nodig. Waar is de man? Die brengen ze dan weer niet bij Jezus… Veel kans dat die net een beetje te belangrijk en te machtig was. Die man hoorde erbij. Die vrouw lag er al uit. 

Dat is nu ook zo bij dat cancelen. Iemand die je toch al niet mocht, ja, zo iemand online veroordelen, dat voelt fijn. Maar je eigen helden, nee, daar moeten ze juist van afblijven. Als anderen hén gaan uitschelden, voelt dat opeens onrechtvaardig en gaat dat veel te ver…  

Als ik eerlijk ben, vind ik dat cancelen soms lekker. Te lekker. Het voelt alsof ik bij de goeien zit. Ik hoor erbij. Maar die ene daar, die is totaal fout. Wist ik eigenlijk al lang natuurlijk, maar nu is er ook bewijs. Yes! Ik hoor bij de goeien!  

Cancelen helpt niks 

Ik geloof er geen bal van dat mensen die cancelen echt de wereld beter proberen te maken. Als je de wereld leuker wilt maken, ga dan iets goeds doen. Klets met iemand naar wie nauwelijks omgekeken wordt door anderen. Leer beats programmeren. Ruim de troep op in je straat. Weet ik veel. Maar dóé iets. 

Wie schreeuwt op internet, verandert niks. Ja, die ene beroemdheid ligt er een tijdje uit. Big deal. Die komt over een paar maanden toch weer terug. En iedereen schreeuwt al de hele tijd. Iedereen is al boos online. Daar helpt nóg meer geschreeuw en woede echt niks bij.  

Terwijl er zo veel problemen zijn dicht bij huis waar je wél wat aan kunt doen. Cancelen is echt totale verspilde tijd. Tijdens het typen van al die braak-smileys had je die rotsituatie bij jou in de klas aan kunnen pakken. Je had ook iets liefs kunnen appen naar iemand die dat nodig heeft. Of gewoon een of ander klein probleem in je omgeving kunnen oplossen. Dat helpt wél iets. 

Niemand is zuiver

Die lui die de vrouw bijna gingen stenigen, wilden echt de wereld niet beter maken. Ze wilden alleen maar zelf een lekker gevoel krijgen door het idee dat zij beter waren dan de rest. Cancelen is keihard brullen dat jij zelf heel goed bent en erbij hoort, terwijl je anderen afkraakt en zegt dat zij er niet bij horen.  

Jezus geeft een geniaal antwoord: “Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen.” Daarmee prikt Hij door al die schone schijn heen. Als we iemand online uitschelden, doen we net alsof wijzelf zuiver zijn. Maar niemand is zuiver. We maken allemaal fouten. 

Zo houdt Jezus het dus dicht bij huis. Kijk eerst naar jezelf. Daar is vast ook genoeg te veranderen.  

Een-op-een werkt wel

En dan een prachtige draai in het verhaal: al die cancelaars druipen af en de vrouw blijft alleen bij Jezus achter. En Hij zegt tegen haar: "Ga naar huis, en zondig vanaf nu niet meer.”  

Dus niet: “Maakt niks uit joh, dat vreemdgaan, kan jou het schelen.” Nee, vreemdgaan was gewoon fout. Alleen zegt Hij dat een-op-een. Niet om Zichzelf beter te voelen, maar om haar écht verder te helpen. 

Als je namelijk iemand ontmoet, werkelijk kent, dan kun je wel degelijk iemand ergens op aanspreken. Eerst ga je doorvragen natuurlijk. Luisteren. En altijd blijkt dan dat er meer achter zit. Dat ontdek je nooit anoniem online, als je met een groep iemand te schande zet, zoals die groep deed bij de vreemdgaande vrouw.  

Persoonlijk contact is veel enger natuurlijk. Maar het is de enige manier waarop er werkelijk iets kan veranderen. Iemand stenigen helpt niks. Met diegene praten, wel. Een beroemdheid cancelen helpt niks. Met iemand praten die iets lulligs zegt in je eigen omgeving, wel.  

Kruisigen is cancelen 

En Jezus zelf werd natuurlijk gecanceld. Een hele groep om Hem heen die schreeuwt: “Kruisig Hem! Kruisig Hem!” Dat doet nogal denken aan die reacties online over degene die op die dag de bok is. Fout! Kots! Braak!  

Als Jezus in onze tijd had geleefd, was dat gebeurd: iedereen had allemaal kots-smileys getypt. Yes, weer een lekker gevoel, én heel veel nuttigs gedaan vandaag…  

Eigenlijk zegt het kruis dit: dít gebeurt er als een massa zichzelf even heel goed wil voelen en op één persoon duikt en die kleineert. De kruisiging is cancelen, maar dan tweeduizend jaar terug.  

Niet meejoelen

Maar in het verhaal zie je ook al uitweggetjes. Want elke keer als iemand Jezus in de ogen kijkt, gebeurt er wat. Petrus verloochent Hem tot drie keer toe, doet net alsof hij Hem niet kent, maar Jezus kijkt hem aan en hij barst in tranen uit.  

En een Romeinse officier ziet Hem kronkelen aan dat kruis en beseft dan opeens hoe bijzonder Jezus is.  

Doe niet mee met gejoel in een groep. Als iedereen iemand volledig afbrandt; niet van smullen, niet meedoen, maar wegklikken. Want het is precies wat bij die ‘foute’ vrouw gebeurde die ze wilden stenigen. Het is precies waarom ze Jezus konden kruisigen. 

De enige manier om de wereld te verbeteren is dicht bij huis. Vaak letterlijk. Gewoon bij je vrienden, in je gezin, op je kamer, in je straat. Een-op-een. Dan kun je elkaar ontmoeten, vragen stellen, en samen verder zoeken. De rest is geschreeuw. Dom en gevaarlijk geschreeuw. 

TEKST: REINIER SONNEVELD