Hoe kom ik van mijn vooroordelen af?
Een handdruk, oogcontact, een ‘hoi’ en daar is-ie al. Het oordeel. Binnen twee seconden weet je: jou mag ik wel of juist niet. Het gaat automatisch. Onbewust meet je iemand met bepaalde verwachtingen en stopt je brein iemand in een categorie waar diegene volgens jou ‘thuishoort’. De wetenschap laat zien dat die eerste indruk hardnekkig is en hierdoor bijna niet meer te veranderen. Wat moet je doen wanneer je brein al denkt: ‘nope… jou mag ik niet’, terwijl je diegene nog niet eens hebt gesproken. Anders gezegd: hoe kom je van die o zo vervelende vooroordelen af?
Oké, even terug naar die eerste ontmoeting. Wat gebeurt daar allemaal in je brein? Dit is wat het NLP-instituut (school voor persoonlijke ontwikkeling) erover zegt: “Als mens wil je de wereld om je heen het liefst continu organiseren. Je ervaart je bij zo’n eerste indruk dus direct een soort drang om iemand te categoriseren.” Dat we zo snel kunnen oordelen, en daarmee indelen, is dan ook heel handig. Stel je voor dat je uren stil zou moeten staan bij alles en iedereen voordat je een mening of reactie kunt vormen. Door de snelle reactie van je brein kun je jezelf beschermen en let je extra goed op nuttige dingen. Direct scan je of iets of iemand veilig of gevaarlijk is. Denk maar eens aan dat steegje waar je onbewust even twee keer om je heen kijkt om te zien of er geen enge types staan.
Stereotypes
Helaas brengt dat oordelen ook nadelen met zich mee, vaak zorgt het voor een heel verkeerd beeld van iemand. Dat beeld? Dat maken jij en ik zelf. Je bent bijvoorbeeld opgegroeid in een diverse cultuur, je zat op een openbare basisschool of bent gelovig opgevoed. Je ziet bepaalde films, je volgt mensen op Instagram die je aanspreken en je kiest vrienden die in jouw plaatje van een goede vriend passen. Al deze dingen hebben invloed op hoe jij je omgeving en anderen ziet en welke betekenis je aan ze geeft.
🐐🧶🧦(geitenwollen sokken)
Dat verkeerde beeld komt vaak doordat we stereotyperen. Als je stereotypeert, beoordeel je iemand die je niet kent door middel van wat andere mensen in dezelfde ‘categorie’ in jouw brein wel of juist niet hebben gedaan. Een voorbeeld: je weet dat een meisje uit je klas vegetariër is, maar je kent haar niet. Omdat je denkt dat alle vegetariërs een geitenwollensokken type zijn, heb je geen zin om met haar te gaan praten. Je denkt bij jezelf: ‘ik vind haar eigenlijk nu al niet leuk dus ga ik het ook niet eens proberen’. Als je dan verplicht met haar moet samenwerken, neigt je brein om te zoeken naar info die jouw vooroordelen bevestigen (confirmation-bias, heet dat.) Je denkt: ‘ze zal me wel willen overhalen om vegetariër te worden’.
De samenwerking begint en inderdaad, ze zegt op een gegeven moment dat ze het zielig vindt om vlees te eten. Dan denk jij maar één ding: ‘ZIE JE WEL, daar komen de saaie preken’, en word jouw eerste indruk bevestigd. Naarmate de weken voorbijgaan, merk je dat ze eigenlijk best aardig is. Ondertussen vind je brein nog steeds iets anders en wordt je gevoel dus tegengehouden; je hersenen hadden inmiddels al besloten, ‘ik mag haar niet’. Tegen het einde van de opdracht blijkt langzamerhand dat je een verkeerd beeld van haar hebt geschetst.
🌍 van verschil
Zo zie je maar. We duwen iemand soms in een bepaalde richting die niet altijd terecht hoeft te zijn. Door mensen in mentale ‘hokjes’ te plaatsen, loop je kans dat je leuke ervaringen en gesprekken misloopt, en dat is zonde! Dat vegetarische meisje was uiteindelijk iemand waar je goed mee kon opschieten, dat had je zonder vol te houden niet kunnen weten. Dus hoe moet het dan wel? Een negatieve eerste indruk is niet makkelijk te veranderen. Wanneer je verwacht dat iemand aardig is, komt het veel harder aan als diegene een chagrijn blijkt te zijn. Dan is het enorm lastig voor je brein om dit beeld 180 graden te draaien. No worries! Er zijn manieren waarop je jouw vooroordelen kan verminderen of zelfs compleet kan stoppen. Een kleine aanpassing in jouw gedachtegang kan al een wereld van verschil maken!
Hoe kom ik van mijn vooroordelen af?
- Knowledge is power
Herken je vooroordelen! Besef dat het oké is dat je ze hebt, we hebben ze allemaal. Denk terug aan iemand waar je eerst een heel verkeerd beeld van had en je nu niet zou weten wat je zonder hem of haar zou moeten! Wat verwachtte je en waar kwam dat vandaan? - Reality check
De volgende stap, wees wat kritischer op jezelf! Vraag je wat vaker af of de gedachte die je over iemand hebt, ook echt juist is. ‘Klopt het wat ik denk? Is het waar? Hoe kan ik dit weten? Heb ik hierdoor geen gesprek met diegene?’ - Daag jezelf uit
Deze is key!! Blijkt uit je antwoorden op de vragen bij punt twee dat je iemand zonder specifieke reden oordeelt? Praat dan een keer met diegene. Zoek juist de mensen op waarover je al een oordeel hebt klaarliggen. Ga open het gesprek in en probeer je verwachtingen opzij te zetten. Je zult merken dat iemand je totaal kan verrassen en dat je misschien wel in een heel leuk gesprek belandt. Hierna zul je voortaan anders naar mensen kijken en oordeel je veel minder snel omdat je het als gewoon gaat zien!
BRONNEN: NLPINSTITUUT, BEDROCK, PSYBLOG
Geschreven door
Tirza
