HELP: wat moet je met die zwijgteksten?
Een Bijbelverhaal doen op de zondagsschool? No way! Zonder hoofddoek bidden? Een schande! Volgens Paulus dan. Of beter gezegd: volgens sommige uitleggers van Paulus. Theoloog Almatine Leene weet er door haar studie en proefschrift alles van en is het niet met hen eens. BEAM vraagt haar het hemd van het lijf over het ambt voor vrouwen én de zogenoemde 'zwijgteksten'.
'Vrouwen in het ambt? Natuurlijk niet!', dacht Almatine Leene toen ze zestien was, maar zich wel geroepen voelde theologie te gaan studeren. Dat mag toch helemaal niet? Maar eigenlijk had ze er geen argumenten voor, dus ging ze op onderzoek uit. Want, als ik blijf vinden dat het niet Bijbels is, moet ik dat kunnen onderbouwen, dacht ze. “Ik zocht in de Bijbel en andere boeken naar het antwoord. Al snel kwam ik uit bij Genesis één. Daarin staat dat man en vrouw naar Gods beeld geschapen zijn. Samen laten ze zien Wie God is en daar hebben we elkaar voor nodig. Toen vielen ook ineens de zwijgteksten op hun plek.”Zwijgteksten
Deze zogenaamde ‘zwijgteksten’ zijn Bijbelteksten die worden gebruikt om te ‘aan te tonen’ dat vrouwen in de kerk geen leiding mogen geven. Almatine is het daar niet mee eens. “In zwijgteksten zit juist vaak een spreektekst verborgen. In de Bijbel staat dat vrouwen onderwijs moeten krijgen, een voorbeeld is een Timotheüs twee vers elf
. Maar waarom zou je onderwijs geven als vrouwen er vervolgens niets mee mogen doen? In die teksten gaat het om elkaar dienen, dat geldt voor vrouwen, maar ook voor mannen. Leiding geven in de kerk is ook een vorm van dienen."
Langzamerhand kwam Almatine erachter dat er wel degelijk ruimte is voor vrouwen in leidinggevende posities in de kerk. “Het duurde wel een poosje voordat ik er echt over uit was en dat tegen anderen durfde te zeggen. In het begin ervoer ik weerstand vanuit mijn omgeving. Ik had ook niet in een keer heel veel zekerheid, dat is meer geleidelijk gegaan. De eerste keer dat ik preekte heb ik aan de heilige Geest gevraagd of Hij het tegen mij wilde zeggen als dit echt niet goed was.”
In haar kerk, de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt (GKV), is het niet toegestaan dat vrouwen een ambt vervullen. Voor Almatine is dat best moeilijk. “Ik respecteer het, maar het doet wel pijn. Ik wil heel graag mijn gaven, kennis en talenten inzetten en daarmee mijn gemeente dienen. Het voelt als een afwijzing dat ik dat niet mag doen.” Toch denkt ze dat het een kwestie van tijd is voordat vrouwen ook in de GKV dominee mogen zijn. “Een verandering kost tijd en dit is een gevoelig onderwerp. Hier over nadenken is pittig, omdat het iedereen raakt. Want eigenlijk gaat het niet alleen over de rol van de vrouw in de kerk, maar ook in relaties. Het raakt de rol die je zelf vervult als ouder, kind, man en vrouw.”
Jezus heeft nooit iets in het nadeel van vrouwen gezegd en Zijn hele houding tegenover vrouwen is gelijkwaardig. Almatine: “Als Maria bij Jezus’ voeten zit om onderwijs te krijgen, stuurt Hij haar niet weg, maar roept haar zus Martha er ook bij. Als Jezus het allerbelangrijkste nieuws uit de wereldgeschiedenis kenbaar maakt, namelijk dat Jezus is opgestaan, zegt Hij dat tegen drie vrouwen. Jezus geeft hen de taak om het aan de rest te vertellen.”
Emancipatie
“Ook in Nederland is de samenleving lang niet zo geëmancipeerd als we denken. Vrouwen verdienen nog steeds achttien procent minder dan mannen voor hetzelfde werk en meiden krijgen in de topsport minder kansen dan jongens, omdat bij jongens het grote geld zit. Veel jonge meiden krijgen te maken met het idee dat ‘als een meisje zijn’ slecht is. Dit filmpje laat heel goed zien wat deze stereotypes met meiden én jongens doet.”
“Als je doet wat je graag wilt maar dat volgens ongeschreven regels niet past, word je snel raar aangekeken. Bijvoorbeeld als een jongen graag in de zorg werkt en een meisje het leger in wil. Ik zou graag willen dat iedereen zonder vervelende opmerkingen kan doen wat hij of zij graag wil. Ik heb een hekel aan stereotypen. Mensen zeggen dan eigenlijk ‘ik heb er geen behoefte aan om jou beter te leren kennen, ik ken jou al.’ Daarmee doe je een ander te kort.”
Voor meiden die dominee willen worden in een kerk waar dat (nog) niet kan, heeft Almatine een tip: “Verzamel een groepje mensen om je heen die je steunen en ga vervolgens het gesprek aan in je gemeente. Het is niet makkelijk om zo'n gesprek aan te gaan, maar wel goed.” Merk jij iets van ongelijkheid tussen vrouwen en mannen in de kerk of om je heen? Wat vind je daarvan? Beeld: Flickr/Scan 376/David Amsler/CC/bijgesneden naar 16:9
