Bindingsangst bestaat (niet)

1.  Je wordt niet met bindingsangst geboren.

Een bliksemschicht in je verbindingen, zo praat relatiecoach Cocky Drost over het volgens haar misplaatste begrip ‘bindingsangst’. “Dat klink alsof je je helemaal niet wil binden. Terwijl ieder mens wordt geboren met het verlangen naar verbinding. Kleine baby’s hechten zich aan hun verzorgers. Als ze geen liefde krijgen, gaan ze zelfs dood. Door sommige gebeurtenissen in ons leven vinden we het moeilijker om relaties aan te gaan en ons vertrouwen in de handen van een ander te leggen.” Jongerentherapeut Simon van Leeuwen: “In de liefde ben je heel kwetsbaar; de ander kan jou natuurlijk heel goed kwetsen. Hij of zij kent jouw zwaktes en kan bijvoorbeeld vreemdgaan. Liefde is samen het risico nemen om de verbinding aan te gaan. Mensen die daarin gekwetst zijn, vinden dat moeilijk. Je kan in plaats van bindingsangst ook het woord ‘liefdesbang’ gebruiken.”

2. Bindingsangst hangt samen met jouw hechtingsstijl

Je wordt dus niet geboren met zoiets als ‘bindingsangst’, maar ontwikkelt een bepaalde hechtingsstijl. Er zijn vier verschillende manieren van hechten, vertelt Cocky.

Een klein lesje: “Allereerst spreken we over een veilige hechting als je op een normale manier vertrouwen kunt geven en ontvangen. Als je een relatie hebt, vind je het fijn om bij je geliefde te zijn. Je bent niet bang dat je geliefde jou in de steek zal laten als je iets doet wat hij of zij misschien niet zo leuk vindt. Je weet dat je geliefde jou vertrouwt en accepteert zoals jij bent en andersom. Er is een goede balans tussen autonomie, je eigen ding doen, en verbinding. Heb je een angst vermijdende hechting, bijvoorbeeld omdat je zelfvertrouwen laag is, dan vindt je het best eng om je kwetsbaar op te stellen. Liever laat je niet het achterste van je tong zien, want stel je voor dat je geliefde je pijn zou kunnen doen met de dingen die hij of zij van je weet.

Afwijzend

Hecht je je op een afwijzend vermijdendemanier, dan vind je het prima om een relatie te hebben, maar je kunt je eigenlijk ook uitstekend redden in je eentje. Dat iemand je helemaal kent vind je geen fijn idee en jij hoeft op jouw beurt ook niet per se zo close met iemand te zijn. Gewoon omdat je het lastig vindt iemand helemaal te vertrouwen. Tenslotte is er nog de ambivalente hechtingsstijl. Je zou het liefst de hele dag van je geliefde horen hoe blij hij of zij met je is. Je twijfelt over zijn of haar liefde voor jou. In de angst voor afwijzing ga je die ander claimen.” Herken je je in één van deze laatste drie stijlen? Niet getreurd, lees vooral door. 

Mensen met bindingangst kunnen extreem kritisch zijn, durven bijvoorbeeld alleen maar langeafstandsrelaties aan of vallen op onbereikbare types

3. Liefdesangst kan 101 verschillende oorzaken hebben 

Dat jouw grote liefde gescheiden ouders heeft, wil niet zeggen dat hij of zij zich niet durft te binden aan jou. Andersom geldt: dat je ouders nog bij elkaar zijn, wil dat niet zeggen dat jij je automatisch op een gezonde manier kunt binden. Simon: “Een oorzaak van jouw liefdesangst kan inderdaad het onveilige gezin waarin je bent opgegroeid zijn. Je ouders hadden veel conflicten of zijn gescheiden toen je nog jong was. Dan is er een kans dat je bewust of onbewust niet gelooft in echte commitment. Maar ook als je in je eerste levensjaren veilig bent gehecht, kun je nog vertrouwensissues krijgen.” Cocky: “Bijvoorbeeld doordat je een geliefde bent verloren. Of als je eerste, grote liefde je keihard heeft laten vallen. Dat kan een deuk in je vertrouwen slaan.”

4. Ten diepste verlangen we allemaal naar een maatje

“Mensen met bindingangst kunnen extreem kritisch zijn, durven bijvoorbeeld alleen maar langeafstandsrelaties aan of vallen op onbereikbare types”, zegt Simon. “Dat is lekker veilig, want dan hoef je geen echte verbinding aan te gaan. In relaties kunnen mensen met bindingsangst ineens aangeven niks meer te voelen voor die ander. Vanuit angst schakelen ze hun gevoel uit. Dit gaat vaak onbewust. Ze worden verliefd op een ander of roepen ineens heel hard: ik hoef helemaal geen partner. Natuurlijk geloof ik dat mensen echt happy single kunnen zijn. Maar als mens en als christen denk ik dat we ervoor zijn gemaakt om het leven samen met iemand te doen.”

Cocky kan zich daarbij aansluiten: “Trijntje Oosterhuis zong eens in een talkshow het lied ‘Ken je mij’, dat is eigenlijk gewoon Psalm 139 in een ander jasje. Het gaat over jezelf helemaal gekend voelen. Het hele publiek was ontroerd. Ten diepste verlangen we daar allemaal naar."

5. Je kunt van bindingsangst 'afkomen’. Juist door een relatie aan te gaan.

Cocky: “Allereerst is het belangrijk om goed naar jezelf te kijken. Waarom reageer je op de manier waarop je reageert? Waar zit de bliksemschicht waardoor je je niet goed kunt verbinden? Dat erkennen is al een begin. Spreek het uit naar de ander: ‘Ik vind dit echt heel eng’. Een cliënt van mij kapte de liefde steeds af als het serieus begon te worden met een jongen. Totdat ze een keer iemand tegenkwam die zich niet zomaar aan de kant liet zetten en voor haar wilde vechten. Juist door een relatie aan te gaan, word je door schade en schande wijzer.”

Simon: “Mensen met liefdesangst duwen de ander weg of klampen zich er juist aan vast. Het gaat er uiteindelijk om dat je een balans vindt tussen autonomie, je eigen ding kunnen doen, en verbinding met elkaar. Een coach of therapeut kan je goed helpen om die balans te vinden, maar er zijn ook goede zelfhulpboeken zoals Liefdesbang van Hannah Cuppen of Houd me vast van Sue Johnson. Je moet een partner vinden met de bereidheid om dit samen door te worstelen. Die zegt: al ga je op je kop staan, ik hou van je.”

Simon van Leeuwen werkt als therapeut & coach voor jongeren in zijn eigen praktijk in Amersfoort. 

Cocky Drost studeerde ontwikkelingspsychologie en werkt als relatiecoach in Rhenen.