ADIEU KERK: “Ik ben geen voorstander van tradities, dat was Jezus volgens mij ook niet”
Harm-Jan groeide op in de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt. Hij deed belijdenis en was naar eigen zeggen een ‘brave gereformeerde jongen’. Toen hij ging studeren ging hij steeds meer twijfelen aan de kerk. Waarom doen we dit al honderden jaren hetzelfde? Waarom rennen mensen na de dienst direct de kerk uit, terwijl de koffie toch het belangrijkste van een dienst is? Gaat het nog wel om de inhoud of is de vorm belangrijker geworden?
“Ik ging jaren lang naar de GKv. Maar toen ik ging studeren ging ik steeds minder naar de kerk. Als ik bij mijn ouders was, ging ik uit gewoonte mee, maar ook dat wilde ik na een tijdje niet meer. ‘Waarom zou ik naar de kerk gaan om mijn ouders te pleasen?’ dacht ik. Mijn ouders accepteren nu gelukkig dat ik mijn eigen keuzes maak, ook al vinden ze dat soms moeilijk. Inmiddels ga ik alleen nog naar de kerk als ik op zondag niets te doen heb en zin heb om mijn vrienden te meeten. Maar dan ga ik dus voornamelijk voor de koffie na de dienst.”
Geen samenzijn
“Ik vind het lastig om de Bijbel te zien als een goddelijk boek, dat heel anders is dan de rest. In de bijbel wordt verteld over Jezus en Hij zegt briljante dingen. Ik vind het belangrijk dat er een community ontstaat van mensen die zeggen: wat Jezus zegt, daar moeten we iets mee doen. Als je dat als kerk zou doen, juich ik dat van harte toe. Maar voor mij is dat niet twee keer op zondag een uur in een gebouw zitten en luisteren naar een man en samen wat zingen. Ik vind het samen zijn in een kerk belangrijk. In mijn beleving is de vorm belangrijker geworden dan de inhoud. We hebben catechisatie, vereniging en Bijbelstudie, met het argument dat we dat altijd al zo doen. Ik mis de waarde die daaronder ligt. Het is natuurlijk briljant om met mensen samen te komen en te praten over de dingen waar je mee zit. Als je daar graag liederen bij wil zingen: be my guest! Maar ik zou zeggen: zing niet omdat dat moet of omdat je God daar een plezier mee doet, maar zing die liederen omdat het je helpt bij het proces van zingeving.”
Ideale kerk
“Wat ik zou willen zien in een kerk is een community van mensen die bij elkaar komen. Niet omdat ze nou per se dezelfde overtuiging hebben, maar omdat je iets wilt met de waarde van naastenliefde. Dat zou ik in mijn stad ook wel willen opzetten. Laten we de waarden van een kerk pakken en die helemaal op een andere manier invullen. Een plek waar mensen zondags bij elkaar komen om met elkaar koffie te drinken en te praten over de dingen waar je mee zit. Misschien is de kerk wel rondom die waarden ontstaan, maar ik vind het nu niet meer terug. Ik vind dat iedereen daarin een eigen keuze moet maken, dus ik wil niet ‘de kerk’ afwijzen. Ik vind het gewoon niet in de meeste kerken. Blijkbaar doen de kerken wel dingen waar veel andere mensen wel gelukkig van worden. Maar dat is wel de reden dat ik zelf de kerk adieu heb gezegd. Voor mij draait de kerk om verbinding maken met elkaar en niet om tradities en overtuigingen in stand te houden.”
Ik brak mijn hele systeem van overtuigingen af tot de kern van mijn geloof.
Kern van christen-zijn
“Het moment dat ik belijdenis deed, was ik het sterkst overtuigd van mijn geloof in God, de Bijbel en de tradities van de kerk. Vanaf dat moment ben ik alles gaan onderzoeken. Ik zeg wel dat er een God is, maar waarom geloof ik dat? Ik zeg dat de Bijbel waar is, maar geloof ik dat echt? Alpha heeft me erg geholpen bij de vragen. Eén seizoen volgde ik de cursus en vier keer gaf ik leiding. Door de vragen van mensen in mijn groepje, werd ik aan het denken gezet. ‘Wat is zonde?’ vroeg iemand. Verrek, goeie vraag! Ik ging met mensen erover praten, er veel over lezen en zo brak ik eigenlijk mijn hele systeem van overtuigingen af tot de kern van mijn geloof. Daar is niet veel van over gebleven. Wat ik nu denk is dat ieder mens een leegte in zich heeft. We proberen dat vaak te vullen met liefde, geld, familie, wat dan ook. Er moet iets in dat gat. Mensen kunnen niet geboren worden en zo maar gelukkig zijn. Ik geloof ook dat mensen niet gelukkig worden door dat gat met liefde te vullen, maar door anderen liefde te geven. Dat is heel paradoxaal. Het zijn twee dingen die zo diep in mensen zitten waar ik niets aan af kan doen. Liefde geven, naastenliefde en klaar staan voor de ander, dat is waar Jezus het in mijn ogen over heeft. Jezus was ook geen voorstander van rituelen en tradities. Hij zegt: het gaat om hier en nu, met je poten in de klei, dingen gaan doen, hier op aarde liefde geven.”
Adieu God?
“Jezus is mijn inspiratiebron. Ik noem mijzelf christen omdat ik Hem wil volgen. Maar ik plaats mijzelf liever niet in hokjes. Ik word liever christen genoemd door anderen. Ik hecht zelf minder waarde aan dat label. Ik geloof anders dan de meeste christenen, maar als ik mijzelf in een hokje zou moeten plaatsen, dan wel het christen-hokje.”