Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Grâce à Dieu | "Eigenlijk wil ik niet over misbruik schrijven"

6 april 2019 · Leestijd 5 min

De Franse film Grâce à Dieu is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van de katholieke Alexandre. Toevallig ontdekt hij dat de priester die hem in zijn jeugd misbruikte enkele tientallen jaren later nog met kinderen werkt. Hij kaart dit bij de kerk aan, maar raakt teleurgesteld als er nauwelijks actie wordt ondernomen...

Alexandre start samen met twee andere misbruikslachtoffers een actiegroep om de misstanden aan te kaarten en andere slachtoffers op te sporen. Ze schrikken zich rot als blijkt dat ze zelf maar het topje van de ijsberg zijn. De priester blijkt jarenlang een spoor van vernieling aangericht te hebben. Toch greep niemand in. Zelfs al wisten enkele hoge leiders in de Kerk van het misbruik af.

Niet tegen, maar voor de Kerk

Eigenlijk wil ik deze recensie helemaal niet schrijven. Het misbruikschandaal in de Katholieke Kerk is zo’n zwaar en pijnlijk onderwerp dat ik niet goed weet wat ik erover moet zeggen. Misschien is dat juist een reden om het wel te doen. Een van de redenen waarom het zover heeft kunnen komen is dat het onderwerp jarenlang onbespreekbaar is geweest. Om de rotzooi op te kunnen ruimen moet eerst de beerput geopend worden. Ook al is de stank afschuwelijk en overweldigend. Voor herstel is vergeving nodig en vergeving kan pas volgen op een besef van schuld. Of zoals de film Grâce à Dieu zelf zegt: “we doen dit niet tegen de Kerk, maar voor de Kerk.”

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Ik heb grote waardering voor de aanpak van regisseur Ozon. Gezien het onderwerp had ik het begrijpelijk gevonden als hij een protestfilm tegen de Kerk had gemaakt. In plaats daarvan heeft hij gekozen om zoveel mogelijk verschillende perspectieven en invalshoeken te gebruiken. De film bestaat uit drie delen. Ieder met een eigen hoofdpersonage. Deze drie mannen verschillen compleet van elkaar. Een van de weinige overeenkomsten die ze hebben, is dat ze alle drie als kind door dezelfde priester zijn misbruikt.

Alexandre is een gelovige katholiek die het misbruik van binnen uit de Kerk wil aanpakken. François is juist overtuigd atheïst en wil de Kerk wakker schudden door zoveel mogelijk lawaai te maken in de media. Terwijl Alexandre en François stabiele en succesvolle levens leiden, zit Emmanuel emotioneel en sociaal gezien aan de grond. Zijn trauma probeert hij zonder succes te verstoppen achter machogedrag.

Vragen

De film draait niet alleen om de ervaringen van de drie personages, maar ook om de personen die om hen heen staan. Wat hebben de ouders gedaan toen ze de zorgelijke verhalen van hun kinderen hoorden? Hoe ervaren de partners van de mannen de gevolgen van het misbruik in hun relatie? Welke kerkleiders wisten ervan en wat hebben ze gedaan? Hoe voorkom je dat priesters die hier niets mee te maken hebben over één kam worden geschoren? Is het wel verstandig om de slachtoffers op te sporen, of doe je dan meer kwaad dan goed? Moet je überhaupt van slachtoffers spreken of dwing je de betrokkenen dan een bepaalde rol aan te nemen? Er wordt zelfs ingegaan op de priester die het misbruik heeft gepleegd en hoe hij zich erover voelt. Hierdoor komt de film goed doordacht en genuanceerd over.

Vergeven en vergeten?

Persoonlijk vond ik de dilemma’s van Alexandre het meest interessant. De worstelingen van de andere twee personages draaiden vooral om de vraag hoe ze de Kerk wilden opschudden of hoe ze verder konden leven na het misbruik. Stuk voor stuk boeiende vragen, maar de dilemma’s van Alexandre hadden als enige direct met zijn geloof te maken. Zo worstelt hij met de vraag of hij de priester moet en kan vergeven. Zijn vrouw vindt dat hij dat niet moet doen. Als hij de priester vergeeft, is hij voor altijd zijn slachtoffer en zal hij nooit van hem afkomen. De priester heeft dan gewonnen.

Vergeving is geen recht maar een voorrecht.

De bisschop denkt daar heel anders over. Volgens hem heeft iedere zondaar recht op vergeving. Met beide uitspraken heb ik problemen. Wanneer je iemand vergeeft heeft hij je niet in zijn greep, maar ben jij juist degene die laat zien dat de greep van de ander geen grip meer op je heeft. De bisschop kan ik ook geen gelijk geven. Vergeving is geen recht maar een voorrecht. Daarom is het genade: je hebt er totaal geen recht op en toch krijg je het.

Conclusie Grâce à Dieu

De kracht van Grâce à Dieu zit in het gebruik van de vele verschillende invalshoeken en het besef dat makkelijke antwoorden niet bestaan. Vergeving is slechts een van de tientallen onderwerpen waarover je, naar aanleiding van de film, een goed gesprek zou kunnen hebben.

Kijkwijzer

Grâce à Dieu is geen gemakkelijke zit. De film zelf is op een enkele scène na niet expliciet. Het misbruik wordt niet getoond, de verhalen van het misbruik zijn al misselijkmakend genoeg. Daarnaast toont de film in een compleet overbodige scène kort een aantal zeer expliciete foto’s. 

Grâce à Dieu is te zien op dvd en on demand.

Geschreven door

Jort

Misschien ook wat voor jou

Volg BEAM op TikTok!

Voor video's van inspirerende jongeren die licht willen verspreiden! 💛💡