Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Hitler had meer theologisch personeel dan je zou verwachten…

3 mei 2018 · Leestijd 2 min

Daan Savert duikt voor zijn studie in de jaren dertig van de vorige eeuw. Naast theoloog en verzetsheld Bonhoeffer komt hij opvallend veel gematigde theologen tegen die het nazisme juist steunen. Waarom waren uitgerekend de christenen zo gecharmeerd van de ideeën van Hitler?

Wie denkt aan theologie en nazi-Duitsland denkt onmiddellijk aan Dietrich Bonhoeffer. Als íemand in opstand kwam tegen het antichristelijke haatbewind van de nazi’s, was hij het wel. Uiteindelijk maakte Bonhoeffer zelfs de keuze om deel te nemen aan een mislukte aanslag op Hitler. Hij zag geen andere optie meer. Dit heeft hij moeten betalen met zijn leven. Op 9 april 1945 werd hij geëxecuteerd.

Terecht wordt Bonhoeffer vandaag als een verzetsheld gezien. Maar wie de woorden terugleest die Bonhoeffer op 23-jarige leeftijd vanaf een kansel in Madrid sprak, zou zeggen dat we met een totaal andere theoloog te maken hebben:

"Ik zal de wapens opnemen in het vreselijke besef dat ik iets afschuwelijks doe, en tegelijkertijd beseffend dat ik niet anders kan. Ik zal mijn broeder, mijn moeder, mijn mensen verdedigen, en dit kan ik enkel doen door bloed te vergieten; maar de liefde voor mijn Volk zal moord heiligen; zal oorlog heiligen."

Bonhoeffer preekte hier in het jaar 1929 vanuit een liefde voor zijn volk. Deze volksliefde rechtvaardige volgens hem niet alleen een verdediging van het eigen land, maar ook een gewelddadige expansiepolitiek. Volkeren waren door God op aarde geplaatst om zich uit te breiden, zo was de gedachte. Volgens kenners kwam het door zijn verblijf in de Verenigde Staten en zijn contact met zwarte kerken daar, dat Bonhoeffer radicaal veranderde en uiteindelijk voor het verzet koos. Daarvoor was hij in onze ogen dus best extreem. Maar werd dat in zijn tijd ook zo gezien? Waren de woorden van Bonhoeffer in de jaren 20 van de vorige eeuw wel zo extreem? Hoe zag de theologie er in de tijd van Bonhoeffer uit?

Lees het intrigerende verhaal over christenen en naziliefde op Lazarus. Opdat we niet vergeten!

Misschien ook wat voor jou

Volg BEAM op TikTok!

Voor video's van inspirerende jongeren die licht willen verspreiden! 💛💡